? Tað er mangt, sum bendir á, at áttatiárini eru farin at spøkja aftur.
? Tað liggja nógvar milliónir í landskassanum og tað eru sterkar kreftir, sum bara vilja sleppa at skrúva slúsurnar frá aftur.
Gunnleivur Dalsgarð, formaður í sigur, at tann fíggjarpolitikkur, sum verður førdur, órógvar hann almikið.
? Men tað er hann ikki einsamallur um, sigur hann.
? Og at fíggjarpolitikkurin órógvar hann, er ikki nakað nýtt.
? Eg haldi, at tað er prógvað, at politikkurin, sum er førdur tey seinastu. nógvu árini, hevur ikki verið serliga skilagóður.
Í farnu viku tosaðu vit við Ingeborg Vinther, formann í Føroya Arbeiðarafelag, um, hvørja støðu, hon hevur til fullveldið.
Nú hava vit spurt ein annan stóran fakfelagsleiðara, Gunnleiv Dalsgarð, formann í Starvsmannafelagnum, hvat hann heldur um fullveldið.
Stúrir fyri gongdini
Hann sigur, at Starvsmannafelagið hevur gjørt púra greitt, at tað fylgir gjølliga við gongdini.
? Og vit fara ikki at góðtaka, at vit aftur koma í somu støðu, sum vit komu í fyrst í nítiárunum.
?Tí var tað nakar, sum betalti prísin fyri kreppuna, vóru tað júst limirnir í Starvsmannafelagnum.
? Hann sipar til, at limir Starvsmannafelagsins mistu arbeiði í hópatali, umframt, at teir máttu lata sær lynda, at lønin varð beinleiðis lækkað og ast keypiorkan minkaði í stórum.
? Vit fara ikki at góðtaka at verða sett í ta støðuna aftur.
Men hann dylir ikki fyri, at hann stúrir fyri gongdini.
?Tað trýtur ikki peningur í landskassanum og tað er stórt trýst á, at fáa hann gjaraðan út til alskyns endamál. Ikki minst er studingsspøkilsi aftur farið at ganga.
Hvussu kunnu tit forða fyri tí?
?Ein politikari situr ongantíð meiri enn fýra ár. Tá er tað veljarin, sum hevur evsta valdið.
Spekulatión í oljuni
Formaðurin í Starvsmannafelagnum sigur, at tað órógvar hann eisini almikið, at landsstýrið letur eina ótarnaða spekulatión fara fram í oljuvinnuni.
? Tað eru nógvar kommunur, sum gera veldugar íløgur fyri at byggja út til eina komandi oljuvinnu.
? Men hvat nú um ongin olja er? Ella hvat nú um øll oljan kemur upp í einari kommunu?
? Hvat so við teimum íløgunum, sum hinar kommunurnar hava gjørt til oljuvinnuna.
Gunnleivur Dalsgarð heldur at hetta er eitt dømi um, hvussu lítið áttatiárini hava lært okkum.
?Tekur ein oljuvinna seg upp, skulu teir, sum fara eftir henni, nokk seta krøv um, hvar oljuhavn skal vera.
? Tí er tað heilt burturvið, at fleiri kommunur nú brúka ein hóp av peningum uppá ein framtíðarmøguleika, sum er so óvissur, sum oljan er.
Formaðurin í Starvsmannafelagnum minnir á tað, sum hendi í Noregi, at fleiri kommunur komu rættiliga illa fyri av tí at tær gjørdu ovurstórar íløgur í oljuvinnu, uttan at fáa nakra
Hann sigur, at tað er hetta, og nógv annað, sum ger, at hann stúrir fyri gongdini.
? Nógvur peningur verður brúktur, uttan at eg haldi, at politikararnir til fulnar kenna avleiðingarnar av tí.
? Og vælvildin at gjara út, trýtur ikki.
? Tað er sum onkur hevur sagt: Gev einum manni ein spaka í hondini, so stendur tú við einum heilum Tórsvølli, áðrenn tú veitst av....
Hann sigur, at tað eru hendan gongdin, sum vit avgjørt eiga at vera á varðhaldi fyri.
Men tað, at ein politikarin skal veljast fjórðahvørt ár, er tað ikki júst tað, sum ger hann so veikan, tá ið trýst verður lagt á hann at brúka pening?
? Jú, men eg ivist í, um tað er eftir kravi frá veljaranum, at so nógvur peningur verður brúktur.
? Tvørturímóti ivist eg ikki í, at veljarin er nógv meiri jarðbundin í sínum hugsunnarhátti, enn nógvir politikarar.
? Tí tað var jú tann breiði skarin av veljarunum, sum merkti sviðan av kreppuni.
Bíði eftir útspælinum
Men Gunnleivur Dalsgarð vil ikki tengja tann førda politikkin saman við fullveldisætlanini.
? Eg skilji væl at Ingborg Vinther kann hava síni fyrivarni.
? Men sjálvur fari eg ikki at tengja politikkin, sum nú verður førdur, uppí fullveldismálið sum so.
? Eg fari at bíða við at taka støðu fullveldið, fyrrenn eg kenni tað politiska útspælið.
? Tað, sum fyriliggur nú, er í mestan mun fakligar útreiningar av ymsum viðurskiftum.
?Men tað, sum er mest umráðandi, er tað politiska útspælið um, tann fíggjarpolitikk, sum ætlanin er at føra.
? Tað, er ógvuliga áhugavert at lesa tað fakliga tilfarið, sum er gjørt.
? Men tað, sum er mest umráðandi, er, at politikarar stinga út í kortið, hvat teir ætla sær og, hvussu umstøðurnar hjá ymsum bólkum í samfelagnum skulu verða eftir, at fullveldið er tikið.
Gunnleivur Dalsgarð sigur, at tað er tann partin, sum Starvsmannafelagið ætlar at brúka allar kreftir uppá.
? Men eg havi ikki hug at leggja meg út í kjak um tann fakliga partin. Tað, sum er áhugavert fyri okkum, er, hvørja linju politkararnir leggja og, hvørjar avleiðingarnar verða fyri teir ymsu bólkarnar í samfelagnum.
? Men tað haldi eg, at politikarar skulu gera púra greitt. Fyrrenn tað er hent, ber illa til at úttala seg um fullveldið.
Men hann sigur, at tá ið tað útspælið er komið, fer Starvsmannafelagið eisini av fullum álvara at taka lut í viðgerðini.
Formaðurin í Starvsmannafelagnum sigur, at enn saknar hann ikki hetta útspælið frá politikarunum, tí fyribils er ikki meiri enn skjøtil settur á.
? Nú hava vit fingið tað fakligu útgreiningina.
? Nú bíða vit eftir teirri politisku. Og tað er ein útgreining, sum vit bíða spent eftir, tí tástaðni fáa vit at vita, hvussu ætlanin er at býta samfelagsins ágóðar ímillum landsins íbúgvar.
? Hvíta Bók er uttan iva eitt søguligt dygdarverk í nógvar mátar.
? Nú er samfelagið lítið, og vit leggja til merkis, at tað eru fólk tvørtur um øll flokspolitisk mørk, sum hava sitið í nevndunum, sum hava gjørt tað fakliga tilfarið.
? Men eitt er tann ástøðiligi parturin. Tað verður tó tann praktiski politikkurin, sum verður avgerandi, sigur Gunnleivur Dalsgarð.
Og hann leggur afturat, at limirnir í Starvsmannafelagnum eru ikki serliga sinnaðir til aftur at verða teir, sum skulu standa í fremstu røð og taka teir ringastu brotasjógvarnar, um tað gongur galið, sum teir gjørdu fyrst í nítiárunum.
