Carl Jóhan Jensen
Ongantíð fyrr er tað hent. Eg sigi tær satt.
Ongantíð á ævini.
Eg sat mitt í útvarpstíðindunum, svøvni nærri enn viti. Og knappliga sló tað niður. Sló sum toran. Ljós gingu í heysinum. Sálin nøtraði. Eg sprakk upp, hekk gólvleysur. Armarnir á lofti, amen á tunguni, haleluja á vørr.
Eitt bil, nei eitt aldarlangt tak, var tað sum í sorlinum úr sjálvum Stóra-bresti, var tað sum stukku upphavsins brot um oyruni á mær. Eg hoyrdi storm. Eg hoyrdi brim. Eg hoyrdi Cherubim kvøða: tohu-va-bohu.
Og sál mín vaks, vaks sum til Sinais fjallahæddir.
Og tað var eftir vónum (fimm sinni amen fyri tí).
Her vóru eingi hissini orð talað.
Nei (haleluja!).
Tey ljóðaðu sum ljónsins ýl í villum gjáum.
Hesi orð.
Tey mintu um sól og stjørnugongd. Um hinar burðarbúnu ytstu skýmdir. So langt vóru tey frá tí hvørsmansbabli skotin, ið javnan raplar úr aftursíðum og politiskt bognaðum tøðryssum, sum standa og skinkla í sannføringini og einki vita sær at hugsa, men fretla bara grátt, tá ið vørpini leita til teirra við mikrofonini. Og illa kundi so fyndarríkt mál koma úr nøkrum akademiskum dintilvimsara heldur, onkrum sum í heilum loysir vindar av hagtølum ella fløkir tilgjørda speki um búskapin í reyvarskeggið á sær. Hvaðna minni frá sovorðnum listarligum setu-roðs-greivum, ið skoða verðina gjøgnum rumpurings-eygað og meiggja og maksa og brúka kjaft, sum teir hava vit til. Og alraminst frá nøkrum fiskiranns-gumpi, ið bert situr og fílar reyvarfíl í Nóatúni allan ársins ring.
Nei, her gekk vindur av øðrum enda.
Hægri og fagrari.
Ein andans ódn, sum saktans kundi flyta fjøll, lond um so skuldi verið, ja, heimspartar, heil sólkervi.
(Amen. Haleluja!).
Íðan hvør var so hesin Cherubim, spyrt tú. Hesin sum brádliga og so um-ævir-minniliga kom út úr tíðinda-prumps-tokuni í Sortudíki. Var tað hin nýfríkendi (o, syng tjúgufalt haleluja!) danabróksriddarin úr Kollafirði? Ella var tað hin umbæriligi landsfaðirin sjálvur, var tað hann, sum lyfti sín lærifingur, klæddan í stjørnuljós og eld, og talaði, so vit og sansir skulvu eins og heystleyv?
Nei. Hvørgin teirra.
Men mundi hetta so vera Viðingur-viðbendil, meðni, ella Brekku-skróli ella Alli-søt-fret ella Kristian-sum-bert-eigur-yvirskeggið-eftir ella var tað Høgni Hoydal kanska, sum í øllum sínum tjóðveldi steig niður úr skýggjunum at loysa hvønn lut úr sambandsmyrkrunum?
Tramin heldur, sigi eg, og verri enn so.
Eingin teirra var tað. Eingin teirra.
Nú men hvør so, hvør so? rópar tú.
Nei, best man vera at lata mannin ónevndan, hugsi eg. So mikil vóru orðini, boðskapurin so himnafevnandi í sínum stórleika.
Ja, halt mær til góðar.
Ikki ótolnast
Tí, hvussu skal eg siga. Hvat muna míni orð?
Hetta var ein tanki og vorðið sum tanki, so eyðskildur, so alvitiligur, at slíkur neyvan er hugsaður, síðani Guð segði ljós á hinum fyrsta morgni.
Mikrofonhaldarin spurdi (amen, so naskt) um tey samkyndu. Og okkara maður svaraði við brestin (haleluja!). Hann segði, at greinin í revsilógini um mismun ikki skuldi víðkast. Als ikki. Tvørturímóti áttu frábregðini, sum nevnd eru í henni, at verið strikað. Tá høvdu allir føroyingar verið javnir, helt hann, allir havt somu rættindi og landið verið mismunaleysast av øllum londum hesumegin Islam.
Eg síggi tú gapar.
Ei undur í.
Hetta var einki tárvætt surr, hann kom við, mín maður, men eitt streymskifti í søguni. Ein tíðarvend við lít.
Ímynda tær bara framtíðina í hesum nýggja ljósi, ha? Sært tú ikki møguleikarnar?
Teir eru næstan óendaligir, eru teir.
Tak eitt nú fjøllini. Hvat hava fjøllini nakrantíð givið okkum uttan mótbrekku? Men nú eru ráð fyri tí (o, jú, haleluja!). Vit avnevna fjøllini, gera vit, hvønn tind, hvørja rust, hvørja líð, tá verður landið mótbrekkuleyst sunnan- sum norðanfjørðs (amen og aftur amen!).
Og ættirnar, hvat gagn hava útsynningur og landnyrðingur gjørt okkum gjøgnum øldirnar? Vind, vind og tann bera vind. Nei, lat okkum ongantíð ov skjótt strika bæði eystur og vestur, landsynning og útnyrðing. Ja, vindleyst land (o, náði, haleluja!). Lat so aðrar standa og bogra sum teir vilja í sínum óveðrum.
Og fiskurin? Ja, tað er bara at strika fiskasløgini, so fyllast grunnarnir aftur sum ongantíð fyrr, tað kanst tú líta á.
Og arbeiðsmarknaðurin. Eg meini, hví skulu lønarbólkar eyðkennast við nøvnum? Nei, strika, strika tey alt fyri eitt, tá verður føroyingurin javnari fyri enn nakar (o, skattfrítt amen og sjey haleluja!).
Og hví skulu lond hava nøvn eisini? Burtur við teimum og sjálvstýrið er víst.
Og í sama viðfangi: hvat skal fólk eita bæði líkt og ólíkt til? Tað er so vekk fortrøllað, er tað. Ólíka betri, at øll itu einki. Fólkið eitt í einum fólkaflokki.
Og ikki minst, hvat líkist tað, at hvør reyv skal titlast, ha? Cand. hetta og phil. hatta, adjunktar, scientar, professarar og fjandin viti hvat. Kuta hatta alt, sigi eg, kuta tað, tá eru føroyingar javnt lærdir allir sum ein og klókastir av øllum tjóðum í øllum kongaríkjum.
Ha?
Trýrt tú mær ikki, tú fátrúni?
Íðan, so má eg taka hetta umaftur aftur:
Ongantíð fyrr er tað hent...
Í Havn 5. oktober tjúguhundrað og sex
