Okkara boð: Fel­ags­­skap­ur fram um sjálv­søkni!

Grundleggjandi halda vit, at øll eiga rætt til eina virð­i­liga, sa­m­halds­fasta pen­sjón, har øll rinda inn og øll fáa pen­sjón úr somu skipan – óansæð inn­tøku ella uppsparing.
Skipanin skal vera hald­før og byggja á sosialu kont­rakt­ina, so hon bæði gagn­ar verandi og komandi pen­sjón­ist­um.
Hon skal vera einføld, so mest fer til pensjón og nær­um onki til umsiting.
Hon skal hvørki revsa ella noyða fólk at arbeiða eftir pen­sjóns­ald­ur, men eggja fólki at vera virkin eftir 67 ára ald­ur.
Tað skal standa øllum frítt at spara meira upp, um teim­um lyst­ir, uttan at samfelagið legg­ur seg út í tað.

Útbyggja Samhaldsfasta
Okkara tankar byggja á, at vit út­byggja Samhaldsfasta, so hann er almenna pensjón før­oyi­nga. Í løtuni er fólk­a­pen­sjón­in part­ur av fíggjarlóg lands­ins og er umleið 500 mió. kr. Við at leggja um til Sam­halds­fasta fólk­a­pen­sjón, fáa vit eina skipan utt­an fyri fíggj­ar­lóg­ina, so til ber at lækka skattin við í minsta lagi tí, sum inn­gjal­d­ið til sam­halds­fasta hækk­ar. So­lei­ð­is fyr­i­byrgja vit van­lukk­u­ligu væl­ferð­ar-av­leið­in­g­u­num av at skatta pensjónir við inn­gjaldi, tí Sam­halds­fasti verð­ur fram­veg­is skatt­að­ur við út­gjaldi.

Øll rinda og øll fáa
Hækka vit inngjaldið til Sam­halds­fasta úr verandi 1,75 upp í 7,5 pro­sent frá báðum pørt­um, kem­ur ong­in at rinda meira enn í dag í skatti og pen­sjóns­upp­spar­ing, kanska heldur minni. Sum áður nevnt lækk­ar skatt­urin meira enn inn­gjald­ið til sam­halds­fasta hækk­ar fyri løn­tak­ar­an, með­an ar­beiðs­gev­ar­in kem­ur at rinda 5,75 meira enn í dag, sum er munandi minni enn samgongan ætlar við at tvinga 15 prosent í pen­sjóns­upp­spar­ing. Fyri priv­at­ar ar­beiðs­gev­ar­ar verð­ur neyð­ugt at seta skip­an­ina í verk yv­ir nøkur ár. Á hendan hát ber til at hækka útgjaldið til góð­ar 12.000 kr. um mánaðin áðr­enn skatt, ella áleið 500 kr. meira enn fól­k­a­pensjón og Sam­halds­fasti geva til­sam­ans í dag. Øll verða tí tryggj­að eitt minimum, men tó virðiligt, livistøðið á ellis­ár­um, høg sum lág.

Haldfør og einføld skipan
Samhaldsfasta fólka­pen­sjón­in er ein einføld skipan, har all­ur pen­ing­ur­in fer til eft­ir­løn og at kalla onki fer til um­siting.
Við at hækka inngjaldið við 5,75 prosentum frá hvørj­um parti, og við teimum fólka­fram­skriv­ing­um, sum vanliga verða brúkt­ar, javn­vig­ar skip­an­in. Eis­ini er stóri fyr­i­mun­ur­in í longd­ini, at sam­halds­fasta fólka­pen­sjón­in verð­ur skattað við út­gjaldi.

Ongin mótrokning
Eisini er tað ein um­sit­ing­ar­lig­ur lætti, at út­gjald­ið úr Sam­halds­føstu fólk­a­pen­sjón­ini ikki verður mót­rokn­að í aðrari inntøku - held­ur ikki hjá hjúnafelaga. Pen­sjón­ist­ar, sum orka og vilja, verða eggjaðir at ar­beiða longri, uttan at verða fíggjarliga revsaðir. Fram­tíð­ar fólk­a­sam­an­set­ing krev­ur lut­fals­liga størri arbeiðsstyrki, sum aft­ur gevur hægri skatta­inn­tøk­ur og inn­gjald til sam­halds­fasta.

Fer beint í ringrásina
Í løtuni hópa vit eft­ir­løn­ar­upp­spar­ing­ar upp í priv­at­um fel­øg­um, sum eru sár­bær mót­veg­is bú­skap­ar­kon­juk­tur­um og fíggj­ar­krepp­um. Ein ser­før­oysk­ur trup­ul­leiki er tað, at pen­­ing­ur­in verð­ur kan­al­i­ser­að­ur beint av landi­num til út­lendsk­ar í­løg­ur. Hetta er sera ó­hepp­ið fyri før­oyska bú­skap­in. Í Sam­halds­fasta verð­ur pen­ing­ur­in, sum kemur inn, send­ur beint út í umfar aftur, og hev­ur tað sjálv­sagt pos­i­tiva á­virk­an á før­oyska bú­skap­in. Meir­virð­ið, sum verður skapt av virk­semi í sam­fel­agn­um, kem­ur tí sam­fel­ag­num til góð­ar her og nú og framyvir.

Frívillig uppsparing
Tey, sum vilja hava hægri pen­sjón at liva fyri, eru væl­kom­in at spara meira upp í øðr­um skip­an­um, eitt nú gjøgnu­m avtalur sum fak­fel­øg­ini hava. Hetta skal tað al­menna ikki leggja seg útí, hvørki við frá­drátt­u­m ella revs­andi tiltøkum.
Fáa øll góðar 12.000 kr. úr Sam­halds­føstu fólka­pen­sjón­ini, er ikki vist, at tey mongu, sum longu nú rinda 15-17 prosent í eftirløn, hava hug at halda fram við hes­um. Hesi prosent eru vunn­in gjøgnum frælsar sam­ráð­ing­ar, og verður tað tí upp til fel­øg­ini og limir teirra at gera av, hvørt ein part­ur skal verða lagt um til løn­ar­hækk­an. Tað hevði í øll­um før­um komið væl við hjá mong­um, sum heldur vilja rinda húsalán niður og lætta um í ger­and­is­deg­num, tá út­reiðsl­ur­nar eru høg­ar með­an børn­ini eru smá, enn at spara so nógv upp til ald­ur­dómin, sum í løt­uni.

Upplegg til kjak
Sum áður nevnt, eru hes­ir tank­ar upp­legg til fram­hald­andi orð­a­skifti. Al­neyð­ugt er, at øll taka saman hendur í stríð­num fyri sam­halds­festi og væl­ferð Før­oya. Við for­skatt­ing av pen­sjón­um er ó­bót­a­lig­ur skaði framd­ur, og við at seta í verk priv­ata, tvungna upp­spar­ing, ganga vit burt­ur frá tí væl­ferð og trygg­leika, sum eyð­kenn­ir skip­an­ina í norð­ur­lond­um - og tað má ikki henda.
Partarnir á ar­beiðs­markn­að­inum mugu, saman við pol­it­isku skip­anini, finna eina loyns, sum tænir øllum. Ein nýggj pen­sjóns­skip­an um­fat­ar all­ar før­oy­ing­ar langt inn í fra­m­tíð­ina, og tí ber ikki til at trýsta eina loysn niður yvir og utt­an um tey, sum skulu um­sita og liva við skip­an­ini mong ár fram í tíðina.