<InvalidTag content="" name="Titel" />
<InvalidTag content="" name="Nøgleord" />
<InvalidTag content="text/html; charset=utf-8" http-equiv="Content-Type" />
<InvalidTag content="Word.Document" name="ProgId" />
<InvalidTag content="Microsoft Word 2008" name="Generator" />
<InvalidTag content="Microsoft Word 2008" name="Originator" />
<!--[if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:AllowPNG /> </o:OfficeDocumentSettings> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves>false</w:TrackMoves> <w:TrackFormatting /> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning /> <w:DrawingGridHorizontalSpacing>18 pkt</w:DrawingGridHorizontalSpacing> <w:DrawingGridVerticalSpacing>18 pkt</w:DrawingGridVerticalSpacing> <w:DisplayHorizontalDrawingGridEvery>0</w:DisplayHorizontalDrawingGridEvery> <w:DisplayVerticalDrawingGridEvery>0</w:DisplayVerticalDrawingGridEvery> <w:ValidateAgainstSchemas /> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables /> <w:DontGrowAutofit /> <w:DontAutofitConstrainedTables /> <w:DontVertAlignInTxbx /> </w:Compatibility> </w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" LatentStyleCount="276"> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--> <style type="text/css"> <!-- /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-parent:""; margin:0cm; margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:12.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman";} @page Section1 {size:612.0pt 792.0pt; margin:3.0cm 2.0cm 3.0cm 2.0cm; mso-header-margin:35.4pt; mso-footer-margin:35.4pt; mso-paper-source:0;} div.Section1 {page:Section1;} --> </style> <!--[if gte mso 10]> <style> /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Tabel - Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin:0cm; mso-para-margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:12.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-ascii-font-family:Cambria; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Cambria; mso-hansi-theme-font:minor-latin; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi;} </style> <![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <o:shapedefaults v:ext="edit" spidmax="1026" /> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <o:shapelayout v:ext="edit"> <o:idmap v:ext="edit" data="1" /> </o:shapelayout></xml><![endif]--> <!--StartFragment--> <InvalidTag content="" name="Titel" /> <InvalidTag content="" name="Nøgleord" /> <InvalidTag content="text/html; charset=utf-8" http-equiv="Content-Type" /> <InvalidTag content="Word.Document" name="ProgId" /> <InvalidTag content="Microsoft Word 2008" name="Generator" /> <InvalidTag content="Microsoft Word 2008" name="Originator" /> <!--[if gte mso 9]><xml> <o:OfficeDocumentSettings> <o:AllowPNG /> </o:OfficeDocumentSettings> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves>false</w:TrackMoves> <w:TrackFormatting /> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning /> <w:DrawingGridHorizontalSpacing>18 pkt</w:DrawingGridHorizontalSpacing> <w:DrawingGridVerticalSpacing>18 pkt</w:DrawingGridVerticalSpacing> <w:DisplayHorizontalDrawingGridEvery>0</w:DisplayHorizontalDrawingGridEvery> <w:DisplayVerticalDrawingGridEvery>0</w:DisplayVerticalDrawingGridEvery> <w:ValidateAgainstSchemas /> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables /> <w:DontGrowAutofit /> <w:DontAutofitConstrainedTables /> <w:DontVertAlignInTxbx /> </w:Compatibility> </w:WordDocument> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" LatentStyleCount="276"> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--> <style type="text/css"> <!-- /* Style Definitions */ p.MsoNormal, li.MsoNormal, div.MsoNormal {mso-style-parent:""; margin:0cm; margin-bottom:.0001pt; mso-pagination:widow-orphan; font-size:12.0pt; font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman";} @page Section1 {size:595.0pt 842.0pt; margin:3.0cm 2.0cm 3.0cm 2.0cm; mso-header-margin:35.4pt; mso-footer-margin:35.4pt; mso-paper-source:0;} div.Section1 {page:Section1;}</style> <p class="MsoNormal"><o:p></o:p> <br /> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Hóast tað eru góð 35 ár síðani dalbingurin Johannes Johannesen á Toft flutti úr heimbygdini, lat hann ikki gamla bygdaprátið liggja eftir. Longu sum óviti dámdi honum væl at lurta, tá tey gomlu greiddu frá, og við árunum er hugurin at fáa skjalfest mongu søgurnar bara vaksin. Serliga var tað pápi Johannes, Gunnar á Toft, sum visti óvanliga nógv um fólk, slekt og tilburðir bæði í Dali og í Dímun og sum kvekti áhugan hjá Johannesi at skipa hesa vitan í eina samanhangandi frásøgn.</p> <p class="MsoNormal">- Pápi hugsaði, at skjótt fór ongin at vita nakað um hetta, og hann vildi ikki, at hendan vitanin skuldi fara í gloymskuna. Hinvegin helt hann tað nytta lítið at siga hesar søgurnar í smáum pettum, tí onkursvegna hanga tær saman og skapa eina heildarmynd, sigur Johannes Johannesen.</p> <p class="MsoNormal">Í dag kemur so bókin <i style="">Hús og húski í Dali - ættarbond og brot úr Dímunarsøgu</i>, sum á leikandi lættan og sera undirhaldandi hátt sigur hesar søgurnar, ofta júst sum tey gomlu søgdu tær.</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Ófør at práta</p> <p class="MsoNormal">Dalur er sum kunnugt lítil bygd, har tað ikki altíð hendi tað stóra, og tí mundi tað vera góð dagdvølja hjá teimum gomlu at tosa um familju, slekt og siga smásøgur, sum tey høvdu hoyrt ella sjálvi mintust, heldur Johannes Johannesen á Toft</p> <p class="MsoNormal">- Jú, har í bygdini varð nógv tosað um slekt, men eisini um annað. Menn gingu inn til hvønn annan, og tað varð tosað um alt ímillum himmal og jørð. Nógvar frásagnir, bæði frá gamlari og eisini nýggjari tíð. Tað vóru eisini konur har í bygdini, sum vistu nógv at siga frá. So vóru tað fólkini, sum búleikaðust í øllum húsunum ígjøgnum øldir og heilt til dagin í dag, altso tá. Pápi kendi nógv fólk ymsastaðni frá, sum hann tosaði við í telefon, um sama evni, sigur Johannes, sum minnist, at hann longu sum óviti hevði áhuga fyri, hvør ið mundi vera tann fyrsti, sum búði í teimum ymisku húsunum í bygdini.</p> <p class="MsoNormal">- Pápi mín, Gunnar í Toft, hevði hevði longu skrivað tað niður, hvør fyrstur var, sum bygdi og búði í øllum húsunum, sum vóru, tað eg minnist. Tað vóru sjálvandi onnur hús, sum fyri langari tíð síðani vóru avtoftað. Frá teimum gomlu dalbingunum visti hann eisini, hvar tey høvdu staðið, og hvussu tey kallaðust, sigur Johannes.</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Drúgt arbeiði</p> <p class="MsoNormal">Hann leggur afturat, at pápi hansara, Gunnar á Toft, hevði fleiri brøv og ættartalvur, ella uppskriftir, sum hann hevði fingið sendandi frá fólki, sum høvdu sama áhuga. Í nógvum førum var tilfarið ikki tíðarfest. Hesar upplýsingar hevur Johannes seinni roynt at finna í kirkjubókum, og manntalslistunum, sum eisini hava verið góðir til at finna fólk við.</p> <p class="MsoNormal">Fyri at tíðarfesta og fáa lýst hesi fólkini, hvaðani tey komu og eisini, hvar tey fóru, skal gott tol til. Tað arbeiðið fór Johannes ikki rættiliga í gongd við, fyrr enn hann var fluttur til Havnar í 1973. Pápi hansara kendi væl Ólav Clementsen, og teir bæði tosaðu og skrivaðu um slekt og eisini um søgur og gamlar frásagnir. Seinni kom Johannes sjálvur eisini at kenna Ólav Clementsen, og í 1990-unum høvdu teir báðir fleiri hugnaligar løtur saman, tá teir sótu og leitaðu eftir hesum ymisku fólkunum í tilfarinum, sum hann arbeiddi við.</p> <p class="MsoNormal">- Sum øllum kunnugt, so er hetta hansara stóri áhugi. Soleiðis frætti eg um hesi fólkini, sum eg hevði mist burtur, tí eg visti ikki, hvar tey fóru og í summum førum, hvaðani tey vóru. Eisini vóru søgur, sum av tí sama blivu betri. Eg visti um hesar søgurnar, men í ávísum førum fekk eg ikki lýst tær nóg væl.</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Søgur úr Dímun koma uppí</p> <p class="MsoNormal">Tað var umleið 1968, at Johannes eisini fekk áhuga fyri tí, sum pápi hansara fortaldi um ymisku tilburðirnar í Dímun, nær teir hendu, hvar og hvussu. Tað vóru frásagnir frá teimum eldru og gomlu, sum vóru í Dímun, tá Gunnar í Toft var har. Hann hevði eisini stóran áhuga fyri tí og hevði stóra vitan um Dímun og harafturat eitt frálíkt minni, vísir Johannes á.</p> <p class="MsoNormal">- Hann greiddi frá gørðunum, hvussu teir kallaðust, og annars frá øllum, soleiðis sum hann mintist tað. Hann visti, í flestu førum, nøvnini á teimum, sum falnir vóru í bjørgunum, hvaðani teir vóru og eisini nøkulunda, nær vanlukkurnar hendu. Annars vildi tað verið ómøguligt hjá mær at leitað eftir teimum í kirkjubókum og fólkateljingum nógvastaðni frá, og øðrum eisini, sigur Johannes.</p> <p class="MsoNormal">Hann minir á, at av tí at samfelagið er so lítið, so finnur tú altíð fram til onkran, sum var í ætt við teir og tí vita at siga frá. Soleiðis bar til at fáa eina neyva tíðarfesting.</p> <p class="MsoNormal">- Uttan Gunnar á Toft hevði tað sjálvandi verið ógjørligt hjá mær at skriva um tað, sum fór fram í Dímun, eg kundi jú ikki vita tað. Hann var so áhugaður fyri tí, sum fyrr hevði verið. Tað, sum vit prátaðu um og soleiðis skrivaðu so við og við ígjøgnum mong harrans ár, tað havi eg altíð havt í varðveitslu fyri síðani at tíðarfesta og skriva tað meira samlað.</p> <p class="MsoNormal">Pápin vildi, sum vera man ikki, at alt skuldi bara fara í gloymskuna. Fyrst í 1980-árunum skrivaði hann okkurt í nøkrum “Sosialum” um Dímun og Dal. T.d um Óla Jákup, Gamla-bónda, um kirkjuna í Dímun og fleiri aðrar søgur eisini, men eftir hansara tykki mátti tilfarið ikki bara sleppast soleiðis.</p> <p class="MsoNormal">- Hann plagdi at siga, serliga í seinastuni, at tað nyttaði ongum nakað at skriva um Dímun í fleiri pettum. Tað má skrivast samanhangandi fyri at fáa eina heildarmynd. Hann hugsaði, at tað fór at vera skjótt, at eingin fór at vita nakað um hetta. Nú var so mikið av tilfari, sum vit høvdu, um Dal og Dímun, um slekt og annað, at eg mátti kunnað roynt at skriva tað greidligari. Tað var tað, hann vildi, sigur Johannes Johannesen á Toft.</p> <p class="MsoNormal">Saman við mongu frásagnunum eru hópin av forkunnugum myndum í nýggju bókini</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal"> </p> <br /> <p class="MsoNormal">FAKTA</p> <p class="MsoNormal">Hús og húski í Dali - ættarbond og brot úr Dímunarsøgu<o:p></o:p> <p class="MsoNormal">Í høvuðsheitum snýr bókin seg um ættarbond, sum á ein ella annan hátt hava nakað við Dal at gera. Onkrar frágreiðingar eru um lívshátt og hendingar í Dali og aðrastaðni. Í pørtunum um Dímun er nakað meir av søguligum innihaldi um, hvussu tað var í Dímun, tá rættiliga nógv fólk var har uppi, tann tíð tað var.</p> <p class="MsoNormal">Tað er forlagið Sprotin, sum gevur bókina út</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Brot úr bókini <i style="">Hús og húski í Dali - ættarbond og brot úr Dímunarsøgu<o:p></o:p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Studenturin sum gjørdist bóndi</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Í søguni um Klæmintsstovu greiðir høvundurin frá, hvussu tað spældi av, tá studenturin Óli noyddist at koma aftur úr Danmark at festa garðin í Dali, hóast hann samabar bóndalívið við sjálvan deyðan</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">"Eins og undangongumenn sínir, so var Ólavur mest sum ein høvdingi í Dali. Í flestu førum fekk hann sín vilja fram, tá tað galt um rættindi í høgunum, seyðarøkt og annars alt tað, sum hoyrdi jarðarbrúkinum til.</p> <p class="MsoNormal">Ein av seyðamonnunum hjá honum var Sørin Olesen í Sørinahúsi. Sørin var skilamaður til seyð og var nógv virdur av Klæmintstovubóndanum. Dalur lá tá í kenning, fylgjakenning, sum tað var kallað. Av tí stóðst ofta mikið stríð og klandur ímillum bygdamenninar. Hetta komst av tí, at úrslitið um heystarnar ofta vísti seg at vera so órættvíst.</p> <p class="MsoNormal">So einaferð í 1830 árunum bað Ólavur Sørin koma niðan í Klæmintstovu á fund við seg. Hann bar tá upp á mál við Sørin at fáa býtt Dal sundur í markatal. Sørin fór tá undir hetta arbeiðið. Hann býtti tá bygdina sundur í triðingar og væl mundið vera býtt, tí markatalið í hvørjum haganum er lítið broytt síðani tá. Hetta býtið var liðugt í 1836. Síðani skuldu ganga 40 ár ímillum hvørja ferð, áðrenn býtt varð aftur.</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Sum sagt, so átti Ólavur bert eina dóttur, sum æt Anna, og hon læt mannin hjá sær festa. Anna giftist við Jákupi Jacobsen, bondasoni av Sundi, hann varð føddur 1.feb. í 1803, doyptur 4.feb. sama ár og var sonur Siggu Danielsdatter og Jacob Bærentsen, bónda.<span style=""> </span> <p class="MsoNormal">Hesin Jákup átti frammanundan eina mørk í Dali, Prangsjørð, hana hevði hann arvað innan av Sundi. Tað heitið skal koma av, at tann mørkin einaferð í tíðini hevur verið prangað upp á onkran.</p> <p class="MsoNormal">Jákup og Anna vórðu vígd í Húsavíkarkirkju tann 12. nov. í 1829.</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Jákup Jacobsen festi tann 30. apríl í 1836 og var bóndi til 1874, tey fingu<span style=""> </span>tveir synir:</p> <p class="MsoNormal">Óli Jacobsen, føddur 4. januar 1831. Jàkup Jacobsen, føddur 16. mars 1832, hann varð róptur Lítli Jàkup.</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Óli, sum var tann eldri, hevði ongan hug<span style=""> </span>at verða bóndi, so hann læt festið til bróðurin Jákup. Hann fór niður til Danmarkar at lesa. Hann tók studentsprógv í 1851 og fór síðani at lesa mál o. a. Hann varð útbúgvin Cand-Phil. Faðir hansara vildi hava hann at lesa til prest, men tað var nokk ikki meiningin hjá Óla.<span style=""> </span> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal">Einaferð Lítli Jákup var burtur í haga, vestanfyri, datt hann oman. Kavi var, og tá ongin maður kom aftur, skiltu menn, at tað var ikki rætt vorðið. Dalbingar fóru at leita, og teir funnu so útav, at hann var fallin í gilinum við “Skøtá”. Hann fór í havið og kom ikki aftur. Roynt var at leita vestanfyri, men tað einasta, sum funnið varð, var stavurin, hann fleyt á sjónum útfyri. Hetta var tann 1. apr. í 1859. Lítli Jákup var 27 ára gamal og ógiftur.<span style=""> </span> <p class="MsoNormal">Tá Lítli Jákup var fallin, sendi faðirin boð eftir Óla, at hann mátti koma aftur. Tað hevði Óli ongan hug til, men faðir hansara læt hann vita, at kom hann ikki, so fekk hann ongan fíggjarligan stuðul frá teimum longur, so har var ikki nógv hjá Óla at gera. Hann mátti tí koma aftur úr Danmark, har hann ætlaði sær at verða verandi og møguliga lesa víðari, og í Klæmintstovu. Hann kom aftur um 1860. So mikið dró jørðin tá, men tað mundi vera við ringum tannabiti. Hann skal einaferð hava sagt: “Før, hvor livet jeg fandt, men nu kun døden jeg ser”.<span style=""> </span> <p class="MsoNormal">Óli var nakað fyri seg sjálvan, passaði líka sum ikki upp í bygdafólkið. Hann hevði sera góð evni til tað bókliga, hann var langt framman fyri sína tíð og samtíðarfólk. Hann varð tí av mongum lítið umhildin sum bóndi. Ikki var sambandið nakað serligt ímillum feðgarnar, sagt varð, at teir nærumstan ikki talaðust. Óli hevði stóra vitan um lívfrøði og mál. Hann gekk í stillum og arbeiddi ofta fyri seg sjálvan, eftir sínum egna høvdi. Eitt tað fyrsta, hann fór í holt við, tá hann var komin aftur, var at planta trø. Hetta arbeiðið gjørdi hann eftir einari serligari ætlan, soleiðis at pílatrø vóru í hornunum, og so hevði hann fleiri onnur trøsløg allan garðin runt. Nógv rósutrø av ymiskum sløgum hevði hann eisini, so tað var eitt satt prýði fyri bygdina. Tvílaðaður garður var um allan urtagarðin.<span style=""> </span>Seinni í tíðini varð alt burturbeint, har eru hvørki trø ella nakar grótgarður eftir longur. Garðurin var laðaður av<span style=""> </span>hvøssum gróti, altso ikki malargróti. Tær seinastu restirnar av hesum gróti vórðu koyrdar í 1951 við rossavogni oman í grundirnar hjá Óla-Jakkupi í Rununi, sum ikki komu víðari, og har varð tað liggjandi í mong<span style=""> </span>ár, har vestan fyri Runuhúsini.</p> <p class="MsoNormal">Óli var fyrsti maður, ið velti epli í Dali, og hann velti so mikið, at tey høvdu epli at brúka árið runt. Eisini velti hann røtur til neytini, og var hetta nakað, sum ongin hevði vitað um fyrr har í bygdini"</p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <span style="font-size: 12pt; font-family: "Times New Roman";">
</span> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <p class="MsoNormal"><o:p> </o:p> <!--EndFragment--> <!--EndFragment-->