Í seinastuni hevur arbeiðið hjá føroyingunum í fólkatinginum verið nógv umrøtt. Serliga seinastu mánaðirnar, tá Jóannes Eidesgaard varð valdur at umboða Føroyar í danska tinginum. Tað er einamest fyri at hann ikki vil blanda seg í danskan innanríkispolitikk, men er komin í ta lyklastøðu, at danska stjórnin hevur brúk fyri hansara atkvøðu
Vit spurdu teir báðar, hvat er týdningarmesta arbeiðið á Christiansborg ? sæð frá teirra sjónarmiði?
Jóannes Eidesgaard: ? Størsta týdningin leggi eg í at vera til staðar, tá føroysk mál er uá skránni, og at luttaka aktivt í hesum viðgerðum. Tað er ætlanin við hesum tingsessinum. Hóast nógv mál eru flutt heim til Føroya, so eru tað kortini nøkur eftir í Danmark. Tað er høvuðsuppgávan, men eisini at kunna danskar fólkatingslimir og geva teimum innlit í føroysk viðurskifti. Onnur uppgáva er at hjálpa fólki, sum hava brúk fyri okkum, sigur Jóannes Eidesgaard.
Óli Breckmann: ? Fólkatingsarbeiðið gevur mær ein politiskan vinkul, sum eg kann brúka í løgtinginum. Tað er eisini at ganga fólki til handa, sum eru komin í klemmu millum tvær politiskar skipanir, og sum hava brúk fyri vegleiðing og hjálp, sigur Óli Breckmann.
Tað hevur verið nógv tosað um at Óli Breckmann, mótvegis Jóannesi Eidesgaard, ikki hevur so nógv ímóti at leggja seg út í danskan innanríkispolitikk. Óli heldur, at tá tað snýr seg um felags hugsjónarligan politikk, so atkvøður hann fyri donskum málum, men at hann minni enn so atkvøður hvørja ferð.
Jóannes Eidesgaard: ? Mest virðiliga Óli Breckmann og eg kunnu gera fyri Føroyar, er, at vit lata tann parlamentariska meirilutan, sum er í fólkatinginum, arbeiða uttan innblanding frá føroysku umboðunum.
Tað heldur Óli Breckmann ikki vera so einfalt. Hann hevur ikki, sum Jóannes Eidesgaard, givið lyfti um at leggja seg út í donsk mál. Hann heldur, at tað av og á er neyðugt at taka støðu.
Vildi helst sloppið undan
? Fert tú t.d. at atkvøða fyri danska »pinsapakkanum«?
? Eg vildi helst sloppið undan, men her ger tað seg galdandi, sum so ofta áður, at hava danir ein sterkan búskap, so er tað ikki negativt ella kann beinleiðis gagna Føroyum, sigur Óli Breckmann. Hann heldur kortini, at Jóannes Eidesgaard eigur útspælið hesaferð, tí hann situr nærri Lykketoft, fíggjarmálaráðharra.
Jóannes Eidesgaard ásannar, at hansara støða er óheppin fyri donsku stjórnina og danska sosialdemokratiska flokkin á ymsan hátt.
? Eitt nú dámar mær hugsjónarliga væl Eindarlistan, og hann er eisini parlamentariskur í parti við stjórnini. Trupulleikin er bert, at tá stjórnin noyðist at leita sær meiriluta fyri einum máli tvørtur um miðjuna í tingsalinum, so er treytin ofta, at Eindarlistin ikki er vælkomin, sigur Jóannes Eidesgaard.
Støðan hjá føroyingum er broytt síðan valið, og hóast Óli Breckmann heldur, at hvørt val hevur broytingar við sær ? hann hevur sitið í Fólkatinginum síðan 1984 ? so er dagliga arbeiðið óbroytt. ? Tað sum kann broytast nú, er støðan í tingsalinum. Ert tú á markinum, áleggur tað føroyingunum størri ábyrgd, heldur hann.
Hóast bæði fólkatingsumboðini skulu tæna føroyskum áhugamálum, so er ein mótsetningur teirra millum, av tí at Jóannes Eidesgaard er formaður í Javnaðarflokkinum og situr í andstøðu í tinginum, meðan Óli Breckmann er limur í samgonguni. Ávirkar tað fólkatingsarbeiðið?
Jóannes Eidesgaard: ? Tað er trupult at fáa javnvág í, av tí at tú kanst koma í ta støðu, at tú ikki longur ert loyalur. Hóast tú ert í andstøðu, kann eg koma til at taka støðu fyri landsstýrinum og hervið samgonguni.
? Í dagsins málum, eitt nú í bankamálinum, uttanlandsskuldini osfr., sum verður samráðst um í dag, havi eg ongar trupulleikar. Tað er onki loyndarmál, at eg eftir førimuni havi brúkt mína orku at ávirka, og havi lagt trýst á donsku stjórnina. Hetta er dømi um, at eg eri loyalur mótvegis landsstýrinum.
Skilir millum tveir
leiklutir
? Hinvegin, fari eg í smálutir í hesum málum, so leggi eg meg út í samgongupolitikkin. Her eru tveir leiklutir, sum eg nágreiniliga skal skilja ímillum, sigur Jóannes Eidesgaard.
Óli Breckmann hevur eisini hoyrt, at hann ikki er loyalur mótvegis sitandi samgongu, men heldur at fólk ikki treytaleyst velja Jóannes Eidesgaard ella Óla Breckmann, men eisini velja teir fyri tað, sum flokkur teirra stendur fyri.
Jóannes Eidesgaard: ? Nógv halda, at tað er skeivt, at eg ikki stuðli danska Javnaðarflokkinum, men eg vil ikki leggja meg út í danskan politikk. Tað er orsøkin til mína støðu, sigur Jóannes Eidesgaard.
? Hvør munur er á tingarbeiðnum og fólkatingsarbeiðnum?
Jóannes: ? Tingarbeiðið er broytt við nýggju skipanini, sum er meira málrættað og leggur dent á einstøk mál. Í dag merkja vit ofta, at andstøðan er meira konstruktiv enn áður. Nú situr andstøðan ikki bert atfinningarsom, eisini tí vit nú hava møguleikan at ávirka. Ber andstøðan seg skilagott at, so hevur hon møguleika at fáa mál samtykt.
Tað er kortini stórur munur á fólkatingsarbeiðnum og tingarbeiðnum heima, og eg haldi avgjørt, at uppgávan at sita í andstøðu í tinginum eisini skal røkjast, men at tað skulu báðar uppgávur sjálvsagt.
Óli Breckmann sigur, at løgtingsarbeiðið er meira einstakar uppgávur, sum verða fylgdar út í æsir, einum máli frá tí at tað er eitt hugskot, til tað verður sett í verk.
Í fólkatingsarbeiðinum ert tú mest við í málum um føroysk viðurskifti. Her er møguleiki at fylgja við nevndararbeiðinum, og serliga í Politisku búskaparnevndini, har fíggjarligu trupulleikarnir hava verið viðgjørdir. Her ber eisini til at fáa ávirkan, tá limirnir ganga millum tingbólkar og ráðharrar, heldur Óli Breckmann.
? Er tað rætt at vera limur í Fólkatinginum og ikki nýta rættin at atkvøða?
Jóannes Eidesgaard: ? Mest virðiliga fyri Føroyar er, at vit ikki leggja okkum út í donsk mál. Tað er júst tað, sum østi okkum í Føroyum, tá danir løgdu seg út í føroysk viðurskifti fyrst í nítiárunum.
? Tá fingu vit danskar loysnir smoygdar yvir okku og tað var avgjørt ikki góðtikið. Mest virðiliga loysnin var, at tey tvey umboðini innanhýsis høvdu eina neutrala støðu til danskan innanríkispolitikk, sigur Jóannes Eidesgaard.
? Vit eru partur av dupultdemorkatinum, og sum orðið sigur, virkar tað best, so nær fólkinum sum gjørligt, og tí eisini í løgtinginum, sigur Óli Breckmann.
Verja føroysku
skipanina
Bæði fólkatingsumboðini eru samd um, at so sum skipanin nú er, so er umráðandi at verja stýrisligu viðurskiftini í Føroyum, og at her kemur fólkatingsumboðanin at hava virði frameftir. Verður tað sum landsstýrið sigur, at øll ábyrgd skal liggja í løgtinginum, so fer leikluturin í fólkatinginum at minka og hvørva sum frálíður. Hugsandi er kortini, at stórt arbeiði skal gerast í Danmark í skiftistíðini. Fyribils eru felagsøkini ógvuliga nógv og stór.
Nógv umrøddu føroysku avkvøðugreiðsluna í fólkatinginum, heldur Óli Breckmann, at fyri tað um tey velja støðu ella ikki, so eru tey meira ella minni aktiv.
? Vit sita í brennideplinum tá tættar atkvøðugreiðslur eru. Jóannes Eidesgaard er verri fyri, tí hann skal gera av, um hann skal hjálpa stjórnini ella ikki. Tí heldur Jóannes Eidesgaard at tað er rættast ikki at atkvøða um donsk innanríkispolitisk mál.
