Brot úr brævi (IV)

- ein stuttlig søga

"?.. Eg havi greitt tær frá tí sindrinum, sum er farið fram í mínari verð síðan mítt seinasta bræv til tín, og fari eg tí at enda við tøkk til Hann, ið øllum valdar, tí at alt tykist at ganga tann rætta vegin hjá tær har á sjúkrahúsinum, hóast tú eftir øllum at døma skjótt verður fluttur á specialhospital einastaðni ikki langt frá Ríkishospitalinum.
Kærar heilsur frá okkum 5 Kona tín

P.S. Nú mundi eg gloymt at fortelja tær, at Pætur var her fyrrakvøldið. Í góðum lag sum altíð. Vit prátaðu um mangt og hvat, men hann var ikki meira enn komin inn um gáttina, so segði hann: - Tú, trímenningurin, nú stendur í "Dimmu", at eg eri komin til ta niðurstøðu, at Sjúrður Skaale er rasistur. Tú minnist hetta kvøldið, tá eg segði við teg, at hesu seinastu árini høvdu vit upplivað so nógv, sum ikki sampakkar við føroyska psyku og mentan, og at tað, sum eitt blað hevði skrivað um ein fund í Hósvík, fekk meg at siga tað einsamalla orðið rasisma. Men navnið Sjúrður Skaale kom ikki yvir mín munn og hvaðna minni nøkur niðurstøða um tann mannin, sum hevur so frálíkt hegni at fáa fólk at flenna. Hann hevur kanska lisið við brillunum hjá einum ávísum Esmari? Eg minnist eisini, at eg segði, at vit føroyingar skulu vara sálina, tí eingin friðardúgva kann trívast hjá teimum, ið lúgva. Um hetta eri eg sannførdur meira enn nakrantíð. Orðatakið: Hann er sekur, ið at sær tekur, er viðhvørt beinrakið.
Hoyrdi í gjár, at annar av okkara fólkatingslimum skal halda flaggdagsrøðu á Regensinum í Keypmannahavn - á donskum.
Pætur tagdi og stardi eina góða løtu: - Tú, Malan, løgið er tað, men í nátt droymdi eg, at eg var á Garði og skuldi halda eina røðu á donskum . Nógv fólk var har, - eg kendi ongan, - og framman fyri talarastólinum stóð manskórið "Høgna Garpar" allir í myrkamorreyðari troyggju, og dirigenturin í knæbuksum, stavnhettu og í húðaskóm. Hevði lítlan fjallstav í hondini at dirigera við. Teir veitraðu allir við pappírsfløggum. Í Købmagergade gingu tvey konufólk í føroyskum búna við stórum skelti:
"Syng med i Sangforen-
ingen Høgnes Gutter,
så det dutter.
Hansen såvel som Jensen
hen om hjørnet i Regensen."

Komin á røðarapallin varð eg varur við, at eg hevði gloymt manuskriptið, men tá komst tú óvæntað úr mannarúgvuni upp á røðarapallin og teskaði mær í oyrað, at eg dugdi betur at tala uttan handrit. Bjargaður var eg, og tú hvarv. So byrjaði eg taluna:

Kære tilhørere.
Nostalgiske drømme formerer sig i takt med alderen. Har man passeret støvets år og lever på, om jeg så må sige, lånt tid, kan disse retrospektive drømme være såvel plage som velsignelse. Vi vil dvæle ved velsignelsen. På Færøerne er det således, at når barndommen er vel overstået, og ungdommen med forsigtighed aner tilværelsens alvor, får den en langsom, snigende karakter af indestængthed, og ud vil den, ungdommen, ud over de høje fjelde, over det sortladne hav. Mange unge begynder deres livsgerning ude på havet, og atter mange "fara niður", hvilket er synonymt med at rejse til Danmark til skolegang og faglig og boglig uddannelse.
Her i Regensen eller "á Garði", som det hedder i den færøske studenterverden, er mange færinger blevet beåndet med færøsk, dansk, europæisk kultur, og flere af dem har sat dybe spor i humanismens og kulturens verden, de har mejslet sig fast i bevidstheden ikke blot på Færøerne og Danmark, men viden om i verden, hvor europæisk kultur har vundet indpas. Vi kan her nævne nogle af dem: Jacob Jacobsen, Niels R. Finsen, som trådte sine børnesko i Tórshavn og dér huggede sit navn i en klippe, Fredrik Petersen, Christian Bærentsen, Hammersheimb, J. H. O. Djurhuus, Jørgen-Frantz Jacobsen og flere.
De store færøske højskolemænd Rasmussen og av Skarði fik utvivlsomt deres åndelige og nationale vækkelse i den danske højskoleverden.
Det er ikke vanskeligt at vurdere den værdifulde mentale rigdom, højskolen, universitetet og andre læreinstitutioner samt Regensen har tilført færinger og det færøske samfund i, skal vi sige, 200-300 år.
Måtte Danmarks utømmelige kilder med europæisk kultur, humanisme, demokrati, national selvfølelse vedvarende være dragende og frit tilgængelige for os færinger, selv om vores nationale hals til tider kan afstedkomme ret så voldsomme hosteanfald.
Tá ið eg hevði sagt hetta, gjørdist ófriðarligt í áhoyrarafjøldini, og dirigenturin fór upp á røðarapallin og rópti: Hold så op med det bavl og sludder om velsignelse og forjættelse, og hvis du ikke har den smule høneforstand som forudsætter en forståelse af den ægte færøske fisks velsignelse, din torsk, så smid dit senile godtkøb over bord og gå hjem og vug.
Hann gav mær ein undir vangan við fjallstavinum, og so - vaknaði eg.
Snar stóð tá við báðum forbeinunum á songarstokkinum og sleikti mær um kjálkan, har sum eg í dreymi varð sligin.
Jú, Jógvan, Pætur er ein løgin snigil og eitt góðdýr."
Kona tín