Mikli skemdardagurin 18. september 1945

Virgar Dalsgaard
----
Í dag, tann 18. september eru 68 ár síðani eina ta all­ar­størstu níðingsgerð, sum nakr­an­tíð er framd í før­oysk­um politikki.
Ta náttina bumbaðu loys­­­­ingar-bandittar okkara gamla parlament, Løgtingið og ætl­aðu at beina fyri parla­­­­ment­ar­ik­ar­anum, Pet­ur Mohr Dam, sum stutt áðr­enn bumb­an brast, hevði sit­ið niðri í Løg­tinginum á Javn­að­ar­ar­­høl­i­num og skriva.
Tað hølið lá beint oman­fyri har, sum bumban varð løgd.
Tað var eingin ivi um, hvønn man vildi raka!
Arbeiðslagið hjá Petur Mohr Dam var soleiðis, at hann ar­beiddi best og skjót­ast um náttina. Tey all­ar­flestu hav­n­arfólk sóu og vistu, at tað javnan var ljós á Javn­­að­ar­stovuni bæði klokk­an trý og fýra um náttina.
P. M. Dam fortaldi, at nett­up hetta kvøldið bleiv hann eitt sindur móður um mid­nátt­ar­leitið, fekk sær tí eina pausu og fór niðan í ta Nýggju Snikkarastovu at fáa sær ein kaffimunn og eitt prát við partafólk.
Snikkarastova liggur beint yvir av Løgtingshúsinum. Minni enn ein hálvan tíma eft­ir, at hann hevði sett seg til borðs, brast bumban og hvør ein­asti kaffikoppur bleiv sorl­að­ur av borðinum. Hevði hann tá sitið í Løgtinginum, er ikki ilt at gita, hvussu stand­urin hevði verið.
Aftan á henda níð­ings­til­burðin royndu nógvir ynk­i­ligir loysingar at vaska sær hend­u­rnar við groteskum utt­an­umtosi og ússaligum ill­git­ing­um, men tað reing­ist aldri, at ómegdin og und­ir­lutakenslan yvir fyri arg­u­mentunum hjá tí væl-orðaða Pet­ur Mohr Dam skuldi hevn­­ast.
Hann vildi jú hava vina- og fræls­is­brævið frá 1943 sum grund­ar­lag fyuri eini ný­skipan millum Danmark og Før­oyar. Hann var ímóti ”alt ella einki-monnunum”!
Í Onglandi royndi Guy Faw­kes í síni tíð at beina fyri tí eing­ilska Parlamentinum við eini bumbu, og síðani hava eingilskmenn hildið dag­in við flaggi á hálvari stong. Vár nakar stirðil í okk­um føroyingum høvdu vit eisini flaggað við merki á hálvari stong á øllum al­menn­um bygningum hvønn 18. september til minnis um, hvussu vitleyst loysingar-yng­ul kann bera seg at, tá ið tey spinklu argumentini eru uppi.
Men leggið til merkis, hó­ast hetta í mínum barn­a­døg­um var mest umrødda søg­u­liga hending Í Føroyum í ára­vís, so verður hon ikki nevnd við einum orði í nakr­ari søgubók. Tær eru jú allar produc­er­aðar av tend­ent­i­øs­um loys­ing­um, sum ikki vilja kom­pro­m­itt­era sínar við­halds­­ menn.