Gev fólki nýggj tól at spæla við, og bæði fólkum og samfelag tørvar fleiri ár at læra at handfara tey við skynsemi.
Hetta kundi verið ein niðurstøða um bilferðsluna í Føroyum. Í 1969 vóru 3.001 bilar í Føroyum, og árini frammanundan vóru árliga 2-3 deyðsvanlukkur á vegunum. Frá 1969 til 1974 meira enn tvífaldaðist bilatalið upp í 6.825. Avleiðingarnar av hesum brádliga vøkstri vóru ógvusligar. Í 1972 doyðu sjey fólk í ferðsluni, og í 1974 vóru deyðsvanlukkurnar 13 í tali.
Á Tryggingarsambandinum Føroyar sóu tey, hvussu atferðin í ferðsluni broyttist, og skaðarnir øktust. Í 1974 fóru fólk har tí undir at fyrireika at seta á stovn eitt ferðsluráð, sum skuldi hava hini norðurlendsku ferðsluráðini sum fyrimynd. Stjórin, Marius Thomassen, helt, at alneyðugt var beinanvegin at samskipa øll tiltøk at gera ferðsluna tryggari.
Mánadagin 19. januar í 1976 stevndu umboð fyri 13 ymsar stovnar, fyritøkur og feløg í Føroyum til fundar á skrivstovuni hjá Tryggingarsambandinum Føroyar at stovna nýggja ferðsluráðið. Til staðar vóru m.a. umboð fyri landsstýrið, løgtingið, Landsverkfrøðingin, Bileftirlitið, Læknafelagið, Føroya Skúlastjórn, Føroya Kommunufelag og Føroya Koyrilærarafelag.
Umrøtt varð, hvussu ferðsluráðið skuldi eita. Eitt uppskot var »Ráðið fyri tryggari ferðslu,« og eitt annað uppskot var »Trygg ferðsla.« Umboðið fyri Føroya Skúlastjórn, Petur Jacob Sigvardsen, skeyt upp, at navnið skuldi verða »Ráðið fyri Ferðslutrygd.« Atkvøtt varð um hetta uppskotið, og tað varð samtykt við sjey atkvøðum. Soleiðis hevur føroyska ferðsluráðið itið síðan.
Fara undir herferðir
Í fyrstu viðtøkunum hjá ráðnum stóð, at »starvsnevndin leggur propagandu ráðsins til rættis so langt fram í tíðina sum gjørligt.« Á næsta fundinum 29. mars í 1976 varð Niels Juel Arge, útvarpsstjóri, valdur til formann í ráðnum, og tann 18. august sama ár varð Eli Nolsøe, fyrrverandi landsstýrismaður, kosin fyrsti leiðari í ráðnum. Nú var klárt at fara undir propaganduna.
Ikki færri enn fimm fundir vórðu hildnir frá august til desember 1976. Ein spurningur, sum beinanvegin kom til viðgerðar, var at fáa gjørt føroyskt tilfar um ferðslu til skúlarnar. Ein annar spurningur var at fáa gjørd endurskin at lata fólki, so bæði fólkini og ráðið kundu gerast sjónligari í ferðsluni. Tórshavnar kommuna fíggjaði tey fyrstu. Á teimum stóð »Havnin skal skína.«
Endurskin vórðu eisini send til Klaksvíkar. Á teimum stóð »Reinur og fríður – Klaksvíkar býur.« 5.000 endurskin vórðu latin havnarfólki og 2.000 klaksvíkingum. Stutt eftir vórðu 10.000 endurskin bíløgd aftrat. Á teimum stóð RFF á aðrari síðuni eins og á hinum endurskinunum, men á hinari síðuni stóð nú »Lívið er eittans.« Hesi endurskinini sóust í mong ár í gøtunum kring landið.
Ráðið fyri Ferðslutrygd setti mong onnur tiltøk í verk fyrstu árini, ikki minst tiltøk, sum skuldu gera børn tilvitað um trygga ferðslu, men tíðirnar fyri framman vóru møtimiklar, tí í 1981 var bilatalið økt upp í 12.500. Hetta var ein tvífalding samanborið við 1974. Samstundis vóru vegirnir vorðnir munandi betri, og í 1980 doyðu níggju fólk í ferðsluni.
Ógvuslig áttatiár
Ferðmiklu áttatiárini eru í dag ímyndin um, tá ferðslan á vegunum var mest óskipað. Hóast Ráðið fyri Ferðslutrygd varpaði nógv ljós á trygga ferðslu, skakaðust fólk kring landið ferð eftir ferð av syrgiligum vanlukkum hesi árini. Á ársfundinum hjá ráðnum í 1985 staðfesti formaðurin, Niels Juel Arge, at 1984 var eitt dapurt ár. Níggju fólk doyðu á vegunum hetta árið.
Í flestu førum vóru rúsdrekka og ov nógv ferð atvoldin til vanlukkurnar. Á ársfundinum varð umrøtt, um krevjast skuldi við lóg, at fólk skuldu sita íbundin í bili. Eitt sjónarmið var, at illa bar til at krevja hetta, tí løgreglan kundi ikki ansa eftir, at lógin varð hildin, men meirilutin helt avgjørt, at nýtsla av trygdarbelti skuldi ásetast við lóg.
Ráðið fekk at sanna í 1986, at bráðneyðugt var at fáa hendan spurningin avgreiddan. Hetta árið doyðu 14 fólk í ferðsluni, sum er tað mesta nakrantíð eitt ár. Í 1987 doyðu 12 fólk á vegunum. Í ráðnum vóru fólk í døpurhuga, og formaðurin staðfesti í ársfrágreiðingini í 1988, at støðan var líka ring, sum tá sluppirnar vóru. Tá mistu Føroyar í meðal 10 mans um árið.
Árini eftir minkaði talið á deyðum. Í 1989 og 1990 doyðu sjey fólk hvørt árið, og í 1992 doyði eitt. Ein orsøk var ivaleyst, at kreppan kom. Ein onnur var, at lóg um at sita íbundin kom í 1986, og at ásett varð í 1988, at bilførarar mistu koyrikortið, høvdu teir meira enn 0,8 promillu í blóðinum. Eisini varð ásett tá, at fóru bilførarar 30 km/t upp um hámarksferðina, mistu teir kortið.
Ein varslig niðurstøða um hesa gongd kann vera, at herferðir ímóti vandum í ferðsluni gera uttan iva stóran mun, tí hugburðurin broytist spakuliga, men skal trumfur setast á herferðirnar, so fólk skjótt fáast at broyta atferð, mugu avmarkingar ásetast við lóg. Lógirnar um trygdarbeltið, mest loyvdu ferð og brot á promillumarkið í 80’unum tykjast at vísa hetta greitt.
Ongin skal doyggja
Hóast deyðsvanlukkurnar fækkaðu í nítiárunum, so tær okkurt árið bara vóru tríggjar í tali, var støðan ikki nøktandi. Grundleggjandi mátti Ráðið fyri Ferðslutrygd hava eitt greitt mál fyri framman, helt ráðið sjálvt. Á ársfundinum í 1999 gjørdi tásitandi formaðurin, Petur Jacob Sigvardsen, nógv burturúr eini nýggjari hugsjón, sum svenska ferðsluráðið arbeiddi eftir.
Formaðurin nevndi, at fólk høvdu lyndi til at halda, at tað var í lagi, at ferðslan viðhvørt elvdi til lívlát ella fólkaskaða. Onki var at gera við hetta, tóktist hugburðurin at vera. Hetta kundi ikki góðtakast, segði hann, og vísti á, at Nullhugsjónin var ongin veruleikafjarur dreymur, tí í Svøríki doyðu 1.400 fólk í ferðsluni mitt í nítiárunum, men í 1999 var talið komið niður á 550.
Málið við Nullhugsjónini var einfalt. Ongin skuldi doyggja ella fáa álvarsligt mein í ferðsluni. Petur Jacob Sigvardsen og Jón Kragesteen, tásitandi leiðari, hildu skeið fyri 45 fólkum, ið høvdu við ferðslu at gera kring landið. Teir upplýstu, at bæði borgarar og myndugleikar altíð hava ábyrgd av, at ferðslan er trygg. Tað sama hava tey, sum standa fyri at gera vegir, tunlar og brýr.
Á hesum fundi varð samtykt at heita á løgtingið um at samtykkja ein ferðslutrygdarpolitikk, sum bygdi á Nullhugsjónina. Hetta hendi tó ikki beinanvegin. Fyrst skrivaði Ráðið fyri Ferðslutrygd eitt drúgt álit um Nullhugsjónina, sum var liðugt í 2003. Í álitinum var ein long røð av tilmælum og upplýsingum um ferðslu, sum ferðslutrygdarpolitikkurin skuldi byggja á.
Álitið staðfesti m.a.: »Størstu vandamálini í ferðsluni her á landi eru vanlukkur, sum standast av, at 18-19 ára gamlir dreingir við koyrikorti stytta sær stundir í bili saman við javnaldrum og serliga gentum niður í 14-15 ára aldur. Tær allar flestu av hesum vanlukkunum standast av, at bilførararnir eru óroyndir, og at ferðin mangan er alt ov høg. Í nógvum førum er rúsdrekka eisini atvoldin.«
Í apríl 2004 fór Ráðið fyri Ferðslutrygd undir stórt upplýsingarátak í sambandi við, at álitið um Nullhugsjónini skuldi til aðalorðaskifti í tinginum. »Ongin skal doyggja ella fáa álvarsligt mein« var yvirskriftin á blaði, sum fór í hvørt hús. Tann 13. apríl í 2004 var aðalorðskifti um Nullhugsjónina, sum varð samtykt í 2006. Rúna Sivertsen var tá forkvinna í ráðnum.
Stríðið borið ávøkst
Júst í hesum døgum minnir Ráðið fyri Ferðslutrygd á, at vinir lova ikki sínum vinum at koyra skít. Tilvildarligt er ikki, at hetta verður sagt, nú jólaborðhald eru hvørt vikuskifti. Ráðið hevur eisini júst ávarað ímóti gáloysni og ov nógvari ferð í ferðsluni, so sigast kann, at tann kós, ið sett varð í 1976, verður hildin, og at áhaldandi verður mint á vandar í ferðsluni.
Stríðið hevur eisini hjálpt. Í 2005 vóru ikki færri enn 26.000 bilar í Føroyum. Hetta var meira enn ein tvífalding samanborið við 1981, men deyðsvanlukkurnar øktust ikki samsvarandi. Tríggjar vóru í 2004 og fimm í 2005. Hóast hugburðurin er munandi broyttur, og fólk sum heild ansa sær betur í ferðsluni, verður ferðslulógin støðugt herd.
Í mai 2009 varð ásett, at brot á lógina skulu hava við sær klipp í koyrikortið. Promillumarkið varð lækkað niður í 0,2, sum í veruleikanum merkir, at tú kanst onki drekka longur, skalt tú koyra bil, og haraftrat varð ásett, at bót fyri ov nógva ferð verður givin eftir inntøkuni hjá tí, sum koyrir ov skjótt. Tann vælbjargaði í tí stóra bilinum skal tí ansa sær á landsvegunum.
Summi ilskast um herdu lógina, tí tey kenna tað sum, at teirra frælsi verður avmarkað, men søgan um ferðslutrygdina í Føroyum vísir, at herferðir og herðingar bøta um støðuna. Sjálvandi er hvør einasta vanlukka, ið hevur við sær livlát ella álvarsligan skaða, syrgilig, um so talan er um eina ella fleiri hvørt ár. Men við 30.000 bilum á vegunum var bara ein deyðsvanlukka í 2010 og ein í 2011.
