Jóannes Dalsgaard [email protected] Húsið hevur í dag og fer eisini í framtíðini at hava sera stóran týdning sum arkitektoniskt meistaraverk, ið líkist burturúr øðrum bygningum í Norðurlondum. Hetta er

um er at fáa norðurlendska mentan til Føroyar og at fáa føroyska mentan til onnur norðurlond umframt at stuðla føroyskari mentan. - Men fyri at stuðla sjálvstøðugari mentan og list, mugu vit eisini hava [...] eisini havt sína samtíð og fortreytir at virka undir, umframt at ávikavist hugburður og játtanir til mentan og list skifta sum vindurin blæsur – eisini í Norðurlandaráðnum. Síðstu árini hava eyguni hjá No [...] færri enn 60 milliónir krónur til globaliseringsverkætlanir. Peningur, sum skal koma frá játtanum til mentan, útbúgving, gransking og øðrum norðurlendskum samstarvsgrunnum. Hetta hevur eitt nú havt við sær

vælkomin. Í øllum norðurlenskum høpi møta vit stórum tokka og ektaðum og livandi áhuga fyri landi, mentan og list okkara. Føroyingar hava fingið norðurlendskar virðislønir fyri listarlig avrik innan fleiri [...] eisini eitt livandi prógv um vinalag millum brøðratjóðir og eitt prógv um tann stóra týdning, sum mentan og list hava fyri okkum menniskju. Tað er tí ikki av tilvild, at mentanarsamstarvið er ein hornasteinurin

at gerast ein koddi hjá teimum politikkarum, sum ikki tóktust sinnaðir at játta meira pening til mentan og list. Húsið hevur gjøgnum árini havt nógv ymisk fólkslig heiti sum eitt nú kultur-UFO, hulduheyggur [...] sterka støða er sjálvsagt ikki sørt trupulleikakend. Norðurlandahúsið hevur havt stóran týdning fyri mentan, list og alment lív í Føroyum. Tá húsið stóð har, sóu fólk, hvussu stórur tørvurin var á einum slíkum [...] partur av okkara almenna lívi og av okkara samleika. Húsið hevur ómetaligan týdning fyri føroyska mentan og list og lýkur ein stóran tørv. Hartil kemur, at húsið í roynd og veru hevur prógvað, at tørvur

riggaði hjá okkum at fáa hetta blást upp í pressuni, at fáa vakt ans fyri tiltakinum og føroyskari mentan. Vit gjørdu tað rætt, sikkurt tí at vit hava tikið tað í álvara. Tað hevur ávirkað tey, ið vit hava

eisini er teirra. Men fyrst og fremst er Norðurlandahúsið við hesum tiltaki við til at fjálga um eina mentan, sum (saman við Múrinum í Kirkjubø) helst er tann einasti mentanargripur í okkara oyggjum, sum kann [...] hugsjónini. Kanska ikki so løgið, so satt sum krúpanin fyri øllum (enskum og) amerikonskum, máli, mentan og krígselvandi grammleika, vindur upp á seg. Á eini ráðstevnu í Finnlandi hoyrdi eg fyri nøkrum [...] sum visjón ella hugbirting, livir enn í mongum av okkara landsmonnum, sum lívfrøðiliga framvaksin mentan. Frá trúbótini hava vit verið tvímálslig og dugað, umframt okkara móðurmál, eitt annað norðurlendskt

norðurlendska torveyga. Hetta er Nielsi og teimum, sum arbeiða í húsinum til mikla tign. Føroysk mentan er so mikið broytt av hesum livandi húsi, at øll tey tiltøkini, sum hava verið, hava givið fólki

eina upp á seg fjølbroytta skrá og borgað fyri einum støðugum og neyðugum innsigi av norðurlendskari mentan. Húsið hevur harumframt eisini skapt grundarlag fyri ymsum føroyskum mentanarframtaki, sum annars [...] hevur eisini staðfest heimastýrið í teirri turkatrúgv, at næstan alt annað, ið onkursvegna nertir við mentan, kann fáast fyri einki, ja eigur at fáast fyri einki. Hví skal heimastýrið t.d. kosta orðabøkur,

komu á henda hátt í tí danska almenninginum at standa sum fíggindar hjá donskum máli og danskari mentan, hóast veruleikin var tann, at teir ikki bara roknaðu danska andsmentan sum part av sínum førningi [...] ikki vildu donskum til lívs, at hetta bara vóru fólk, sum vóru góð við sítt land, sítt mál og sína mentan, og sum høvdu eina góða og rættvísa sak at berjast fyri. Sum longu nevnt var Edward í hugsan ein [...] ugaðar føringar, tvørturímóti, ein átti at virða hesi fólk, sum høvdu tokka til sítt mál og sína mentan. Og soleiðis gekk tað til, at tað almenna Danmark kom at standa undir liðini á sjálvstýrinum – ímóti

eisini til granking. Sær tú ikki eisini nakað skilagott í at brúka oljupengar til at menna okkara mentan? -Tað var Gunnar Hoydal, rithøvundi, sum segði, at tá ein møgulig oljuframleiðsla fer í gongd í Føroyum [...] so eigur landið at skipa soleiðis fyri, at ein pottur av hvørjari tunnu av olju fer til føroyska mentan. Tað haldi eg er sera skilagott. Tá vit sótu í andstøðu løgdu vit uppskot fram um ein búskapargrunn