ikki til at tosa við. Panum er skelkaður av at hesin embætisbróðir í Føroyum, er so lítið at sær komin. Panum rekur at enda hendan mannin frá sær, og biðir hann bert klaga til Amtið, men: "betænk at De ej [...] arere, er i denne Tid ikke istand til at bemande 1, og man må med dyb Bekymring see, at den Tid henrinder, da Tørven skal tilberedes, uden at man er istand til at foretage det mindste Skridt til Tilve [...] forkunnugt at bjóða. Longu í árinum 825 í Aix-la-Chapelle skrivaði hin lærdi írski munkurin Dicuil eina bók kallað: "Liber de Mensura Orbis Terrae", ið merkir at máta jørðina, ella Bókin um at máta jørðina
um okkum. Hann, háskúlalærarin, vitskapsmaðurin, rithøv-undurin, munaði so nógv ímillum okkum, rakk so nógvum av tí, vit hava um hendur her í Føroyum, at nú kennist oyði á rókini. Honum var langt lív lagað [...] stuðlað til at leita meira kunnleika. Og vitskapsmaður var hann, fyrst og fremst í plantufrøði; skrivaði »Plantulæru« »Føroya Floru«, »Føroysk Plantunøvn« og nógvar aðrar ritgerðir um hetta evni. Hesi arbeiði [...] fyri næmingum inn til náttúrunar undursama heim, so vit eru mong, sum av hansara læru eru stuðlað til at leita meira kunnleika«, skrivaði hann m. a.: Sosialurin hevur á forsíðuni 6. oktober 1962 minningargrein
eg at tíðin er búgvin at fara undir at skriva eina bók, og fyrsta bókin verður so ein ævisøga. Eg taki hetta fyrst og fremst sum eina journalistiska uppgávu, og frá mínum arbeiði eri eg jú vanur at gera [...] reiðar at fáa okkum at eta. Sum vit sita, kemur hesin kempistóri maður inn, setur seg við borðið, og uttan at hyggja at nøkrum av okkum foldar hann hendurnar og biður eina lítla bøn. Eg minnist, at tá hann [...] einastu ferð, at Jústinus fekk høvi at hitta elsta av Hvannasundsbrøðrunum, sum doyði í 1992. Nú hann fer undir at skriva ævisøgu um Kaj Johannesen, er Jústinus ikki í iva um, at tað hevur týdning, at hann hevur
skuldina fyri, at hann ikki dugdi at síggja, at maðurin sum bær smittuna til Føroyar hevði meslingar, og at hann ikki avbyrgdi hendan persón. Soleiðis eisini Amtmaðurin C. Pløyen, ið ikki meinti, at neyðugt var [...] Blændværk", at hetta stríðið hjá Lucas Debes ikki hevði eyðnast, tí fólkið í Føroyum trúði enn uppá huldufólk, men at hetta eisini kom av, at prestar dámdu væl at hava vald á sálunum. Panum metir, at føroyingar [...] Tørverøg, at man ofte har ondt at begribe, at Mennesker kunne aande en saadan Luft.". Føroyingar dáma henda royk, sigur Panum, og fyrr brúktu tey hetta at roykja danir út úr stovuni. Ofta var Panum um at kódna
formælinum, at savnað er úr mæltum máli. Ein føroysk debat uttan hesi orð er óhugsandi í dag og var tað eisini fyri 100 árum síðani. Hinvegin so finna vit bæði nummarplátu og spjaldur í bókini. Hesi hava hvør [...] orð, nøvn, brúkslutir og hugtøk. Vit vóru stolt av at hava eitt frælst sjálvberandi alfabet, sum gjørdi tað óneyðugt hjá okkum at fara uttanlands at lána bókstavir - eitt nú til nøvnini í nýggju telefonbókini [...] ólukkumáta, soleiðis at vit í dag ikki hava nakað veruligt føroyskt alfabet, men eina rudimentera bók-stavarøð, sum als ikki er nøktandi í dagliga sam-skiftinum, og ger okkum ófræls og heft at útlendsk-um alfabetum
bæði at skriva og at kjakast, meinar, at Panum hevði rætt at finnast at vantandi reinføri sum lækni, eins og hann gjørdist kendur fyri í Korsør undir kolerasjúkuumfarinum. Men hann heldur fyri, at lætt [...] Publikum netop den Fejl, at de ere altfor sande!. Panum dregur so í hitt borðið, at hann í síni bók tók ávís viðurskifti fram, ið vóru neyðug at viðgera, at hann ikki hevði møguleikan at skriva nakað annað: [...] fatan, at føroyingar longu tá vóru ov nærtakandi. Panum sigur sjálvur, at tað bert er onkur føroyskur "patriotur", ið vil siga, at hann ikki hevur borið seg at sum ein lækni í bók síni, men at Erslev hevur
hóvlig í trúðarspurningum. Kanska hesi hava skilt orðið hjá Montagne um deyðan og um at liva nú, ella kanska at Erasmus frá Rotterdam og Martin Luther vóru báðir kristnir, at ein humanistur er ikki eitt ónt [...] felags , at allir bólkar hálova tí simpla og óseka lívinum, har fólk ikki eru oyðiløgd av lívinum í stórbýum, ið er vanur við at arbeiða og skúgva egnan túrv til viks, eitt menniskja, ið er bundið at heimstaðnum [...] nógv við humanismuna at gera, men tó andin haðan elvdi til hesar stóru fatanarfrøðisligu broytingar. Descartes kom at kasta partar av miðaldrar og antikku heimspekini í grøvina. Við at krevja próvførslur
kanska upp aftur fløktari, tí at løgreglan var ikki komin at leita eftir Osama Bin Laden, men at greiða næmingum í 8. flokki frá harðskapi manna millum. Íslendingar siga, at maðurin skapar tíðina, og tíðin [...] løgreglumenninar, fekk meg at hugsa um, hvør er hesin sveinurin, Osama Bin Laden? Hetta er ein lítil vangamynd av honum, og vil tú vita meira, er nógv at finna á alnótini og ein góð bók at lesa, er bókin, sum [...] bøn og at lesa úr Koranini. Einki løgið í tí. Tann inntonkti Osama Bin Laden Ilt er at vera bæði tykkin og fátækur, men ikki kunnu vit siga hetta um Osama Bin Laden, men kunnu vit siga: Ilt er at vera bæði
starvi, 2) á føroyskum at geva út Fróðskaparrit, ið er felagsárbók, 3) at fáa til vegar vísinda-ligar bókmentir og virka fyri at fáa settan á stovn ein ognargrunn og soleiðis royna at leggja støðið undir [...] síðani átta menn komu saman í Bátahøllini á Debesartrøð at stovna eitt føroysk vísindafelag. Navnið gjørdist Føroya Fróðskaparfelag og mið tess at 1) at taka upp samstarv við tey fólk her á landi, sum áhuga [...] lærdómsstovn í Føroyum. Hetta vóru høg mið at seta sær í 1952, men væl hevur vignast. Limatalið er vaksið til 165, harav 100 eru búsettir í Føroyum, 50. bók av Fróðskaparritum kemur út í ár, hópin av
pínu. Tað var týðiligt, at tú ynskti, at tað skuldi ganga framá, tí tær longdist so illa eftir synunum. Hvørt kvøld tosaði tú við Samuel og spurdi hvussu tað gekst. Sigurd var farin at grulva og hevði fingið [...] væl, at eingin kundi koma aftur um aftur og gera tað betri. Altíð hevði tú eitt gott orð til tey, sum trongdu til troyst. Tove góða, tú elskaði Jesus og vart klárt at fara, hóast tú ikki ynskti at doyggja [...] sum tú hevur ligið saman við á sjúkrahúsi. Hesi fólk hevði tú ongantíð møtt, um tú ikki vart sjúk, og tú vart vís í, at ein meining var við øllum. Tín vón var, at menniskju vendu sær til Gud, so tey kundu