Sosialurin: 1. juni kom ein nýggjur dokumentarfilmur um føroysku Michelin-matstovuna Koks út á stóru norðurlendsku stroymingartænastuni Viaplay. Talan er um ein dokumentar, sum fortelur søguna um slóðbrótandi [...] slóðbrótandi Koks, ið flytir úr Føroyum til eina fjarskotna bygd í Grønlandi. Tað var síðst í 2021, at Koks boðaði frá, at føroyska Michelin-matstovan flytir til bygdina Ilimanaq í Grønlandi. Áðrenn hetta [...] áhugavert at dokumentera avbjóðingarnar við at lata upp eina matstovu í einari so lítlari og fjarskotnari bygd, sigur hann. Tí ja, avbjóðingarnar vóru nógvar í tali. Tí hvat ger man, tá man skal lata matstovu
saman við Karstensens Skipasmiðjuni í Skagen, bygt 13 skip. Tó eru bert seks teirra bygd í Skagen. Hini sjey eru bygd í so fjarskotnum londum sum Ghana, Cambodia og Vietnam. Felags fyri øll projektini er [...] skipini verða bygd í Skagen eru 10-15 arbeiðspláss á Karstensens Skipasmiðjuni. Umframt hesi, eru nøkur arbeiðspláss knýtt at framleiðsluni alt árið. Harumframt eru, í sama tíðarskeiði, fimm skip bygd á Tórshavnar [...] fast um verandi arbeiðsøki, soleiðis at oljuvinnan ikki fer at taka alla arbeiðsorkuna, men verður ein vinnugrein, ið sum frá líður kemur styrkja felagið í kappingini við tey stóru altjóða feløgini. Størsta
Koma viðmerkingar inn, verður byggisamtyktin kanska lagað til, og so verður tað aftur lagt fyri Løgtingið til endaliga samtyktar. Hestur er einasta bygd í Tórshavnar Kommunu, sum ikki hevur nakra byggisamtykt
sum eg læs og hoyrdi, vildi vita meira. So kom eg at kreppuni. Men hvar eg var, segði eg frá, at bygd mín var besta ídnaðar- og fyritakslendi. Síðani komu árini, eg og móðir stovnaðu kollektivið, og vit [...] mamma sanniliga vóru verkafjøld. Og vit hildu jól øll somul og mintust mammu, arbeiðara, eg hevði kanska lisið ov mikið? Minnini á sambýlinum Gøtubrá, har móðir búði í tvey ár, standa sterk, hóast fesk
yvirhøvur. Um olja verður funnin, so verða vit kanska tað Klondike, sum nógv hava droymt um – men kanska gloymt. Men um kolvetni verður funnið ella ikki, so fer ein slík verkætlan at kasta nógvar pengar [...] at tey sum leggja til rættis, eisini hugsa um at skapa virksemi í gloymdu økjunum, so sum Sandoy. Ein tunnil fer uttan iva at økja um trivnaðin í Sandoynni – men vit kunnu ikki bara dúva upp á hann [...] m – og nú so nógv virksemi er í gongd á meginlandinum, eigur eisini at verða hugsað um vinnuna á bygd.
Føroyum, fær tað meg at hugsa um lívið á bygd í Føroyum. Tað kann gott vera, at bilarnir ofta eru smærri, og onkur ikki hevur parabol. Hinvegin hava tey kanska lívskvalitet. Tey eru ikki útbrunnin. Árni [...] og vit hava longri frí. Hetta er alt samalt rættindi, sum fakfeløgini hava skaffað limum sínum, sum ein part av teimum størri virðum, sum eru skapt i samfeløgunum. Leingi hava vit øll fegnast um hesa gongd [...] Landsforbund og onnur siga, at arbeiðsumhvørvið er vorðið ov hart. Starvsfólk líða av strongd, og hevur ein fyrst fingið hesa sjúku í longri tíð, so er næsta stig, at tey eru útbrunnin. Og eru fólk fyrst komin
Jógvan Mørkøre, at nettupp Havnin er eitt skúladømi um, at ein ?stórbýur?, eftir føroyskum viðurskiftum, hevur heilt onnur áhugamál, enn ein bygd hevur. ? Tí er Havnin ikki uppi í IRF, men hevur sína egnu [...] ? At tvær kommunur leggja saman er eitt stórt stig at taka. ? Ein ein lítil kommuna leggur saman við eini stórari, er at spæla við eld.... Jógvan Mørkøre í Hósvík er royndur kommunalpolitikari. Og hann [...] samstarvið, leggur hann afturat. Sum at para Dávið og Goliat Jógvan Mørkøre heldur, at serliga har ein stór og ein lítil kommuna skulu leggja saman, er grund til at vera á varðhaldi. ? Leggja Havnin og Kollafjørður
orð við børnini. Eftir vitjanini í Sandvík, gekk leiðin í skúlan í Hvalba og síðani gekk leiðin bygd úr bygd suðureftir. Endamálið við vitjanini er fyrst og fremst at geva landsstýriskvinnuni innlit í, hvussu [...] lívið í eini bygd, sigur hon. - Eina slíka ábyrgd kunnu vit ikki leggja á herðarnar á børnum, leggur hon afturat. Hon staðfestir, at tað hinvegin er tað okkara fremsta skylda at tryggja børnini ein so góðan [...] onki at ivast í, at fólkaskúlin skal umskipast næstu árini. - Hetta skal ikki síggjast sum ein sparing, men sum ein roynd at menna fólkaskúlan sum best við teimum pengum, vit hava til taks. Eitt eru teir
kvinnur knýtt at felagsskapinum. Eini 500 børn ganga á skúlanum, so tað er ein sera stór verkætlan. - Summi hava málað, onnur bygd leikur til børnini. Eg sjálvur havi gjørt málningar og verið útferð við børnunum [...] búgva, og givið teimum mat, og so hava tey vitjað nógv í NLAI, New Life Afrika International. NLAI er ein felagsskapur, sum eitt danskt par setti á stovn fyri fleiri árum síðani. Har er skúli, gentu og dr [...] Kvinnurnar har hava havt eina sera syrgiliga lagnu. Har eru til dømis tvær systrar. Tann eina eigur ein nýføðing og hin er við barn. Tað er pápin, sum hevur neyðtikið tær, sigur Livar Nysted. Og tá slíkar
pláss fara so illa. Føringahavnin var kanska tann penasta og besta bygd í Grønlandi tá. Gamla Føringahavnin er øll smildrað sundur. Tey flottu hús har vóru. Vit vóru ein túr í Nuuk, og fóru so suður yvir aftur [...] gott út. Tað var sárt at síggja, hvussu illa tað var gingið frá. Nú skal eg ikki dylja, at eg var ein, sum róði út har í trý ár. Tað einasta, sum stóð nøkurlunda uppi, var íbúðarskúrurin hjá okkum. Alt [...] skuldu fáa tað, sum lá eftir har. Men tað sær ikki út, sum teir hava havt áhuga í tí. Vit sigldu so ein rundtúr í Kaphavnini. Har var mestsum einki eftir. Ísurin var nokk farin við tí, sum var. Vit fóru