Bergur Rønne Moberg er lektari í føroyskum og norðuratlantiskum viðurskiftum við Københavns Universitet og fyrrverandi lektari í føroyskum bókmentum og mentan við Fróðskaparsetur Føroya. Bergur Rønne Moberg [...] handilsmannin William Heinesen (1900-1991), sum í 2025 hevði fylt 125 ár. William Heinesen er vorðin eitt føroyskt mentanarikon, og Bergur Rønne Moberg er eisini við í fyrireikingunum til at byggja eitt mentanarhús [...] fer at verða skrivað sum ein modernað føroyingasøga. Støði verður tikið í Williami Heinesen bæði sum mentanarbera og mentanarbrótara í mun til Føroyar, Danmark og Evropa. Lív og verk William Heinesens eru

Framløgur verða í Kongshøll, meðan tiltøk serliga ætlað skúlanæmingum frá miðdeild verða á Svalanum og í garasjum og tjøldum uttanfyri. Á Svalanum skipa stovnar fyri ymsum forvitnisligum við støði í gransking [...] varpa ljós á fjølbroytta fuglalívið í Føroyum við einari fuglaeyðkenniskapping. Sjúkrarøktarfrøðilesandi á Fróðskaparsetrinum fara millum annað at bjóða fólki á ferð inn í kroppin við VR brillum. Uttanfyri [...] fer at gera royndir qv ymsum slagi. Vísindavøkan er almenn og ókeypis. Úr blaðnum Vísindavøka, Sosialurin 13. september 2024

gransking, kunnu sendast til Granskingarráðið á [email protected] ella í boðklivan á facebook. Úr blaðnum Vísindavøka, Sosialurin 13. september 2024

Í summar fingu vit loksins sett tøl og prosent á, hvussu nógv varð brúkt til gransking og menning í Føroyum í 2022: 1,5% av BTÚ. Hetta eru turru tølini. Samanborið við málið hjá Evroparáðnum, sum er 3 [...] 3 % av BTÚ, og íløguna hjá hinum londum í Evropa, so er føroyska íløgan munandi minni. Vit hoyra í løtuni økt tos um viknandi kappingarføri, um hall á fíggjarlógini, um fallandi burðartal, skeiklaða fó [...] sum skulu takast. Eitt týdningarmikið amboð, sum onnur lond brúka at menna samfeløg í kreppu, er at gera miðvísar íløgur í útbúgving og gransking. Endamálið er at menna vitanarsamfelagið, at gagnnýta vitanina

flestu londum í Europa – og undir strongum eftirlitið í Norra. Tað er óhugsandi, at hetta ikki verður tikið við í samlaðu metingina. Óhugsandi – 8 Í Runavík koma og fara altíð skip. Men í fjør eydnaðist [...] tons av toski í Barentshavinum... Tað er púra óhugsandi, at hetta endurtekur seg. Óhugsandi – 6 Tað hava í miðlunum verið fleiri søgur um útlendskar interessur í samtøkum, sum fáa kvoturnar í Barentshavinum [...] opið at greiða frá, hví hann ger, sum hann ger. Óhugsandi – 2 Í avtaluni, sum varð gjørd í fjør, fáa 29 russisk risaskip heimild at fiska í føroyskum sjógvi meginpartin av árinum. Níggjuogtjúgu. Tað er

møði í sambandi við umsorgan í breiðari merking. Kenslulig krøv eru eisini ein partur av arbeiðinum hjá øðrum starvsbólkum, sum í sínum arbeiði koma í samband við fólk, ið eru undir trýsti ella í neyð [...] umsorganarstarvsfólk í størri mun støðast í størvum sínum. Ein nýggj stór kanning av arbeiðsumhvørvi í Føroyum, sum Annika Helgadóttir Davidsen hevur staðið fyri, vísir, at nógvar kvinnur í umsorganarstørvum [...] mugu læra at liva við. - Umsorganarstarvsfólk eru noydd at involvera seg kensluliga í sínum arbeiði. Tað er ein treyt í arbeiðinum, og loysnin er ikki at lata vera við at involvera seg, men at finna ein

útreiðslurnar í Føroyum til gransking og menning sum partur av BTÚ lægri enn í hinum norðanlondunum. Í Danmark eru útreiðslurnar 2,9 prosent, í Íslandi 2,7 prosent, í Noregi 1,6 prosent og í Svøríki 3,4 [...] fyritøkur í Føroyum granskaðu og mentu í 2022 fyri 376 milliónir kr. Tað svarar til 1,5 prosent av bruttotjóðarúrtøkuni (BTÚ). Tað vísa nýggj hagtøl fyri gransking og menning, sum Hagstovan hevur savnað í samstarvi [...] gransking og menning í Føroyum seinast varð gjørd. Kanningin í 2003 vísti, at tá varð granskað og ment fyri 0,9 prosent av BTÚ. Vøksturin er sostatt 0,6 prosent-stig. Hóast stovnar og fyritøkur í Føroyum brúka

møguleikunum, vit síggja í grannalondunum. Í Noregi fara 0,3 prosent av útflutningsvirðinum av fiski beinleiðis í ein granskingargrunn, sum so verður givið út aftur til gransking í fiskivinnu og aling. - [...] til almenna gransking. Í Føroyum brúkar tað almenna bert 0,4 prosent til gransking – 0,3 prosent-stig minni enn í 2003. - Tað kann helst undra onkran, tí Fróðskaparsetrið hevur í sama tíðarskeiði fingið [...] líknandi skipan sum í Noregi hevði givið 33 milliónir kr. til gransking í Føroyum bara til fiskivinnu og aling. - Tað hevði gjørt ótrúliga stóran mun, um vit fingu ein veruligan granskingargrunn í Føroyum, har

Oddagrein, Vísindavøka, Sosialurin 13. september 2024: Í summar fingu vit loksins sett tøl og prosent á, hvussu nógv varð brúkt til gransking og menning í Føroyum í 2022: 1,5% av BTÚ. Hetta eru turru tølini [...] málið hjá Evroparáðnum, sum er 3 % av BTÚ, og íløguna hjá hinum londum í Evropa, so er føroyska íløgan munandi minni. Vit hoyra í løtuni økt tos um viknandi kappingarføri, um hall á fíggjarlógini, um fallandi [...] sum skulu takast. Eitt týdningarmikið amboð, sum onnur lond brúka at menna samfeløg í kreppu, er at gera miðvísar íløgur í útbúgving og gransking. Endamálið er at menna vitanarsamfelagið, at gagnnýta vitanina

bilum. Ongastaðni í Evropa hava tey eina støð, sum liggur mitt úti í sjónum, og har næstan ongin dálking er. ##med2## - So at siga øll dálking og vakstrarhúsgassir, sum er í luftini í Føroyum, koma aðrastaðni [...] ein lyfta heilt upp á tindin. Pláss er fyri útgerð í kuplunum, og inni í fjallinum eru hølir, ið granskarar kunnu halda til í. At bygt eitt sovorðið stað í dag hevði verið óhugsandi, sigur hann. ##med3## [...] og broytingum í veðurlagnum. Føroyar liggja mitt í Norðuratlantshavi og eru kanska best egnaða staðið yvirhøvur at gera mátingar, ið hava virði fyri fjarskotin økir, serliga Arktis. Men í Føroyum er ongin