Gongdin í skúla

Hugaligt er, at starvsbólkar kjakast um bestu gongd barn­sins – samstundis sum mentamálaráðharrin set­ir út reglugerð fyri for­skúl­ar. Tó hevði mær dámt bet­ur, at starvsbólkar kjak­aðu­st sam­an við menta­mála­ráð­harra nakað framm­an­und­an. Við mínum starvs­roynd­um saman við námsfrøðingi loyvi eg mær at seta nøkur orð á gongd barnsins inn í skúlan. Eg kundi skrivað “Úr barnagarði – í skúla” ella “Heimanífrá – í skúla”, men foreldrum stendur frítt at velja, hvussu tey skipa fyrs­tu árini. Føroyska kravið er, at næm­ingur fær skipaða undir­­vísing í níggju ár.
Hetta seinasta leiðir sjálv­sagt inn til orðini um, nær “barnið” skal byrja í skúla, og harvið broytir heitið til “næmingur”. Er rætt at seta 7-ára mark, ella skal tað verða 6-ára mark? Fyrr varð farið í skúla á 7-ára føð­in­g­ar­­degi, men nú er sett upp eftir dagfestingini fyri føð­ing­ar­degi í mun til nær skúlin byrjar í august.
Í vár setti eg fram uppskot, at Føroya Lærarafelag og Føroya Pedagogfelag tóku spurn­ingin upp á aðal­fund­um, at vit sum serbólkar inn­an hetta starvsøkið settu orð á, hvat vit mettu verða røttu skipan­ina – í Føroyum!
Servitan uttanlands er góð at fyrihalda seg til. Men vit mugu ikki bert stara okk­um blind eftir eini leið, ið rigg­ar uttanlands. Vit skulu læra okkum at fyrihalda okk­um til breiða kjakið – fyri og ímóti – og síðan at seta saman nýggju vitan okk­ara við servitanina, vit longu hava um føroysku viður­skiftini. Tástaðni fáa vit skip­að bestu gongd barnsins í føroyska fólkaskúlan.
Mín vón var, at nevndirnar í Føroya Lærarafelag og Før­oya Pedagogfelag settust at sam­skipa kjak, har lærarar og náms­frøðingar fingu høvi at seta orð á ymsar møguleikar at skipa gongdina inn í skúl­an. Um so talan skuldi verða um forskúla, hugsaði eg mær, at vit samstundis orð­aðu møgu­leik­ar­nar og av­bjóð­ing­ar­nar fyri felags starvs­øki­num.
Fyrsta treyt fyri bestu ski­pan er, at starvsfólkini eru ­nøgd. Onnur treytin er, at skipanin er løgd væl til rætt­ist, og triðja treytin er: At skipanin verður lagað til einstaka barnið! Vit kun­nu seta allar møguligar leið­reglur upp, men vit mugu altíð standa klár at broyta teoret­isku orðingarnar eftir prakt­isku avbjóðingunum.
Er barnið 6 ár, ella næm­ing­ur­in 7 ár, broytir ikki so fundamentalt, hvussu ein­stak­lingurin er. Men skipan­ir­nar rundan um einstaklingin, kunnu broyta einstaklingin funda­mentalt. Verður gerand­is­dagurin skipaður, at einstaklingurin fær høvi at menna seg á øllum økjum, kann hugburðurin til egið lív og samskiftið við onnur broyt­ast fundamentalt.
Skulu vit – starvsbólkarnir – skipa bestu loysn, nyttar ein­ki, at vit bert verja borg. Vit mugu tora at seta orð á okk­ara styrkir og møguligar veik­leikar. Vit mugu tora at geva øðrum ábyrgd fyri øki, tey duga betur. Vit mugu fin­na saman og draga somu línu – samstundis sum vit hava at­lit til ymsu út­búgv­ing­ar okk­ara.