Sjúrður Poulsen
Tað er als einki óvanligt og heldur einki løgið í tí, um ikki øll eru líka samd um týdningin og dygd av tílíkum listaverki, ið reist verður til minnis um søguligan persón. Soleiðis hevur altíð verið. Men tá ið nú onkru vil meina, at kirkjan hevur reist eina av mynd av Sigmundi sum halgimenni, er hetta ein stór misskiljing. Sigmundur er ongantíð tilbiðin ella kosin sum halgimenni. Men sum Jákup Dahl próstur tekur til í einum av sínum góðu lestrum: Tað eydnaðist Sigmundi at bera tann neistan fram til Føroya um Hvítakrist, sum enn birtir ljós og vón millum fjøld av fólki!
Síðani verður eisini ført fram um hesa standmynd, at Sigmundur stendur á einum øvugtum krossi. Hetta er ikki minni misskiljing. Sigmundur stendur her á eini steinsúlu og starir niður í sjógv, har bátur flýtur undir. Kanska reika tankar hansara niðan á berklettarnar á Rakhellu í Dímun, har hann og Tórur frædni fjálturstungnir sótu, meðan pápar teirra vórðu høgdir niður. Ella sær hann her fyri sær skútuna hjá Ravni Holmgarðsfara, tá hann flutti teir til Noregs við tveimum merkrum í silvuri sum gjald fyri at selja teir sum trælir?
Men er tað so, at menn í dag sita við eini heilt aðrari Føroyingasøgu enn hana, vit higartil kenna, er tað ongantíð ov skjótt, at hon verður givin út og seld í sølubúðunum.
Tróndi gamla dámdi ikki undanførslur og ósannindi. Honum líkaði framferð Torgríms illa so lítið í sambandi við deyða Sigmundar, at hann dømdi bæði Torgrím og synir hans til gálgan fyri at siga ósatt.
Kanska er tað hóskandi at tey orð fylgja við her, sum søgd vórðu, tá ið standmyndin av Sigmundi varð avdúkað.
Um tað mundið, tá ið Sigmundur og Tróndur ráddu í Føroyum fyri túsund árum síðani, vórðu orð sum jallur og høvdingi ofta hava á munni ikki bara her í Føroyum, men eisini í londunum uttan okkum. Og sigast kann um hesar báðar menn, at teir vóru mætastu høvdingar, sum nakran tíð ráddu á oyggjunum her.
Sigmundur og Tróndur vóru nærmastu skyldmenn, og høvdu báðir gott í at bregða. Ættmenn teirra vóru kongsins hirðmenn bæði í Noregi og Danmør og vóru nógv avhildnir og virdir menn.
Í trúarsøkum vóru hesir høvdingarnir als ikki samdir, og henda ósemja gjørdist somikið hørð, at hon kostaði teimum báðum lívið. Svørðini sótu ógvuliga leys í slíðrunum hjá monnum um hesa tíð. Eisini her hjá okkum tað sama sum aðrastani. Sigmundur fall fyri svørði ella øks og Tróndur syrgdi seg í hel nakað seinri.
Í stuttum kann nokk eingin lýsa evnini hjá Sigmundi og Tróndi betur enn Fríðrikkur Petersen próstur, tá ið hann í vakra fosturlandssangi sínum: Hvørjum man tykja vakurt hjá sær, heitir á føðilandið um at:
Uppala síni børn sum móðir rætt,
lat tey ei bregða burtur úr ætt.
Gev teimum Tróndar skarpa vit,
men Sigmunds bjarta hjartalit.
Men tað áhugaverdasta í hesum sambandi er tað, at kirkjan í Føroyum so væl hevur megnað at minnast hesar mætu høvdingar. Trónd við at geva hansara vøkru kreddu sum sálmaørindi í síni sálmabók: Givnir eru einglar og góðir, og Sigmund minnast vit í kirkjuni í dag við at reisa hesa vøkru standmynd, sum Hans Pauli Olsen hevur gjørt. Hetta verður gjørt við góðari hjálp frá grunnum og stovnum, ið vildu stuðla okkum í hesum tiltaki. Teimum øllum bera vit okkara hjartans tøkk.