kann nýtast til mentan, soleiðis at tað munar. Mentan kann gerast til nógvar pengar, geva tit teimum sum hava hug til hetta yrkið umstøður at arbeiða undir. Og her meini eg, at mentan kann vera flaggberi [...] gi. Soleiðis sær tað út við verandi játtan. Ov smábýtt er til tey sum vilja skapa og bera okkara mentan víðari, og tað hava okkara politikkarar slett ikki skilt. 40 hava fingið í ár. 68 fingu einki. Politiska [...] altíð hevur verið.”Vilja okkara politikkarar, at tað skal verða sum tað altíð hevur verið við okkara mentan? Hugsi tykkum hvussu stóra reklamu grannatjóð okkara Ísland hevur havt at teirra mentanarberum, eitt

tá, um hús, klæðir, mat, sjúkur, reinføri og aðrar áhugaverdar partar av føroyskari mentan og materiellari mentan. Men áhugavert er eisini, at ferðin hjá Panum skuldi elva til so stórt stríð. Í hesum [...] søga Føroya 1814 til 1906", hava Panum við. Leita vit okkum til heilt nýggjar bøkur um føroyska mentan, so sum bókin hjá Tom Nauerby: "No Nation is an Island ? Language, Culture and national Identity [...] prís. Søgan verður havd á lofti sum sannleikavitnið, tá vit tosa um bólkar ella tjóðir við felags mentan. Og tað er helst aldrin ov seint at skapa sær ein lukkuligan søguligan barndóm, ið so eitt hjálandaveldið

ljóða europeiskir, og tá teir spældu í Svøríki vórðu teir hildnir at ljóða eysturlendskir. Hetta er mentan á fruktagóðum marknaðarlendi. Mentanin er kanska meira enn nakrantíð áður vorðin blandingsmentan [...] skuldi í staðin stremba eftir at savna sær vísdóm og forða fyri ágangi. Hvat tað so vil siga? Donsk mentan og fleirtjóðamentan Eftir at Haarder hevði ført áhoyrararnar inn í tjóðskaparhalgidómin komu heilt [...] dansktfrálæruna. Haarder harafturímóti var nógv ímóti tí, hann fatar sum ein veiking av danskari mentan og bókmentum í undirvísingini. Haarder kann kallast fólkakirkjuliga tjóðskaparligur og er í mínum

Í grein um mentan og list í Dimmalætting herfyri rør mentamaðurin Eyðun Johannessen uppundir, at tað hevði verið stuttligt, spennandi og nýskapandi, hevði onkur í politiska orðaskiftinum torað at sett [...] hava ikki einans sett orð á dreymar og visjónir, vit hava eisini gjørt fleiri teirra til veruleika. Mentan og vinna Nógvastaðni kring okkum fyllir vinnuligi parturin av mentanarpolitikkinum nærum alt. Also [...] mentanarpolitikkinum. Hetta ynskti eg ikki sum landsstýriskvinna í mentamálum. Tí í mínum hugaheimi hava mentan og list fult virði í sjálvum sær. Spyrt tú meg, hví listin hevur týdning, er mítt einfalda svar:

rur ímóti óndu multikulturalismuni. Tó, líka frá bønini um at virða “mína mentan” til vitleysu fatanina av, at “hansara mentan” er fyri hóttum, avdúkar hann seg at vera ein krúnarvingur til tað multikulturella [...] evropameistari í at abdisera ábyrgd. Kulturellir trupulleikar? Trupult við at varðveita galdandi mentan? Akk, tá eru tað altíð hini, eksternar kreftir, tey fremmandu, tey óvitandi, religiøsi meirilutin [...] Men tað er eisini á øðrum øki, hann er farin í song við teim multikulturellu. Hann heldur, at “mín mentan” er hótt. Einasti munurin er, at har vanligir multikulturalistar vísa á, at minnilutamentanir sum

rur ímóti óndu multikulturalismuni. Tó, líka frá bønini um at virða “mína mentan” til vitleysu fatanina av, at “hansara mentan” er fyri hóttum, avdúkar hann seg at vera ein krúnarvingur til tað multikulturella [...] evropameistari í at abdisera ábyrgd. Kulturellir trupulleikar? Trupult við at varðveita galdandi mentan? Akk, tá eru tað altíð hini, eksternar kreftir, tey fremmandu, tey óvitandi, religiøsi meirilutin [...] Men tað er eisini á øðrum øki, hann er farin í song við teim multikulturellu. Hann heldur, at “mín mentan” er hótt. Einasti munurin er, at har vanligir multikulturalistar vísa á, at minnilutamentanir sum

eru hugsjónarfólk, sum fáast við mentan sum hjáputl, tí tað verður ikki virt sum eitt tilfeingi, sigur hon. Ikki er neyðugt at fara út í æsir við spurninginum um mentan og samleika. Vit vita øll hvønn týdning [...] á, at í framtíðini verður tað mentanin, sum fer at styrkja smáu tjóðirnar. Har eru vit samd bæði. Mentan styrkir ikki bara smáu tjóðirnar, men eisini tær stóru. Men er tað so tað, farið verður eftir, meðni [...] í vinnuligum høpi. Stuðulin til fiskivinnuna er vorðin siðvenja. Men tá tað snýr seg um skúla og mentan, verða nógv spurnartekin havd á lofti. Enn er tó langt á mál, skulu vit fylgja teirri tilráðing,

stevnum nú á døgum. Hetta er framvegis ein partur av okkara mentan. Sást á húgvubrðinum Natte vísti á, at hvør bygd hevur sína serligu mentan, sum er verd at varðveita. ­ Tú hoyrir framvegis á fólki, hvaðani [...] ­ Hvør bygd hevur sína mentan, sum er verd at varðvetia. ­ Men tey serligu eyðkennini, hvør bygdin hevur, eru við at kámast út. ­ Eisini dialektirnar eru við at hvørva, og tað er spell. Táið Niels Nattestad [...] mikla, Skaalum, siga frá um Ivanhoe og teir. ­ Frásøgukynstrið er eisini ein týðandi partur av okkara mentan. ­ Hvørja ferð eg lesi søguna hjá M.A. Winther um skúladagin í K, so ímyndi eg mær, at tað var í

formaður Vit vita øll, at alt okkara lívsgrundarlag, samleiki, ja øll okkara tilvera, er bygd á ta mentan, vit hava. Okkara siðmentan hevur borið okkum fram til dagin í dag, og má tað setast stuðul av til [...] bróta upp ermar og taka ímóti tí sum eina avbjóðing og sum eina hjálp, til at styrkja okkara egnu mentan. Samfelagið skal virðismeta síni listafólk, politikarin skal ikki bara minnast listafólkið, tá ið [...] fella uttan fyri alla ta sosialu trygd, ið krevst í einum nútíðarsamfelag. Í 2002 kom Mentunarálitið "Mentan og menning" og sjálvt um tíðin á mongum økjum er runnin frá hesum áliti, so eru fleiri mál í tí,

súlurnar undir okkum. Tað er unikt at hálvthundrað túsund fólk eiga sítt egna mál og harvið sína egnu mentan. Hetta er alt vaksið upp úr føroyinginum sjálvum. Ongin hevur givið okkum nakað, og ongin kann taka [...] øll nútíðarinnar meistaraverk evnaði. Lagaði eftir mótstøðuni. Bátar, flogfør, fylgisveinar. Mál og mentan okkara lagaðu seg ikki eftir mótstøðuni, fyribrigdini brutu seg upp úr føroyinginum sum ein frummegi [...] samráðing, um møguleikan fyri at nationala teatur okkara fær eina virðiliga staðseting, - til gangs fyri mentan okkara og allar borgarar landsins.Ímeðan vit bíða eftir øðrum leiki.